'Όταν πολεμάς για λευτεριά...

''Όταν πολεμάς για λευτεριά, δεν φοράς το καλό σου κοστούμι.

Μια επανάσταση δεν είναι ρεβεγιόν, ούτε οι μάχες γίνονται με...κομφετί"

ΕΡΡΙΚΟΣ ΊΨΕΝ

Σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται

Το ποίημα γράφτηκε το 1908 από τον Κωστή Παλαμά, όπου περιγράφει με δραματικό τρόπο την απόγνωσή του για την κατάντια της χώρας.
Στην αρχή του 20ου αιώνα, η Ελλάδα ήταν μια χώρα χρεοκοπημένη, ταπεινωμένη και διαλυμένη οικονομικά και κοινωνικά. Μόλις στεκόταν στα πόδια της με την οικονομική “βοήθεια”-με το αζημίωτο φυσικά- των ξένων, στους οποίους είχε ουσιαστικά εκχωρήσει την εθνική της κυριαρχία. Ανίκανοι πολιτικοί ηγέτες κι ένας ταλαιπωρημένος λαός, που πολιτικάντηδες δημαγωγοί εύκολα τον έσερναν από τη μύτη- συνέθεταν ένα ζοφερό σκηνικό.

“Γύριζε, μή σταθής ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη,
ο ψεύτης είδωλο είναι εδώ, το προσκυνά η πλεμπάγια,
η Αλήθεια τόπο να σταθή μια σπιθαμή δέ θάβρη.
Αλάργα. Νέκρα της ψυχής της χώρας τα μουράγια.

Η Πολιτεία λωλάθηκε, κι απόπαιδα τα κάνει
το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη·
κάθε σπαθί, κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι,
στη λάσπη. Σταύλος ο ναός, μπουντρούμι και το σπίτι.

Από θαμπούς ντερβίσηδες και στέρφους μανταρίνους
κι από τους χαλκοπράσινους η Πολιτεία πατιέται.
Χαρά στους χασομέρηδες! Χαρά στους αρλεκίνους!
Σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται.

Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα,
ραγιάδες έχεις, μάννα γή, σκυφτούς για το χαράτσι,
κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα,
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.

Και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι,
Και Μαμμωνάδες βάρβαροι, και χαύνοι λεβαντίνοι·
Λύκοι, κοπάδια, οι πιστικοί και ψωριασμένοι οι σκύλοι
Κι οι χαροκόποι αδιάντροποι, και πόρνη η Ρωμιοσύνη!”

Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ 

ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ Ο ΤΟΥΡΚΟΦΑΓΟΣ

 "Ω σεις Αίαντες, Διομήδαι, Αγαμέμνονες, Οδυσσείς και Νέστορες του ελληνικού αγώνος, οι συνοδεύοντες εις το έσχατον αναπαυτήριον του νέου ΑΧΙΛΛΕΑ του Τουρκομάχου Ελλάδος Νικήταν τον Τουρκοφάγον"

Π. Σουτσος

171 χρόνια από τον θάνατο του ήρωα Νικητα Σταματελὀπουλου.Του Νικηταρα του τουρκοφἀγου όπως τον ἐλεγαν,αφού με μόλις 200 άνδρες αναχαίτισε τον Μάιο του 1821, τους 6.000 πεζούς και ιππείς στρατιώτες του Μουσταφάμπεη στη Μάχη του Βαλτεστίου.Μάλιστα η ορμητικότητα του ήταν τόσο μεγάλη που έσπασε τρία σπαθιά ενώ το τέταρτο κόλλησε στο χέρι του, καθώς έπαθε αγκύλωση και χρειάστηκε ιατρική βοήθεια για να ανοίξει.Τίμιος και ανιδιοτελής, από την αρχή της επανάστασης βρισκόταν πάντα στην πρώτη γραμμή στο πλευρό του θείου του, Κολοκοτρώνη.

Ο Νικηταράς ήταν ο πιο ακαταπόνητος οπλαρχηγός του 1821.Παρών σε όλα σχεδόν τα πεδία των μαχών της Επανάστασης έλαβε το προσωνύμιο "Τουρκοφάγος" "Τουρκοπελέκας", "Νέος Αχιλλέας", σαν γοργοπόδαρος που ήταν, και τέλος Νικηταρά.Δεν δέχθηκε ποτε καμία αμοιβή για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα..Όταν τον ρώτησε ο Τερτσέτης γιατί έμεινε φτωχός και δεν πήρε έστω τα λάφυρα από τις μάχες, ο Νικηταράς απάντησε: "Πραματευτής δεν ήμουνα.Η μοίρα μου το θέλησε να γίνω καπετάνιος. Μα δε θα ήτανε σωστό να κάμω πραμάτεια το καπετανιλίκι μου για να καζαντίσω!"

Με εναν φίλο του μετά τον πόλεμο άνοιξε χαρτοποιειο.Γρήγορα συνειδητοποίησε ότι η δουλειά του χαρτοποιείου δεν μπορεί να προχωρήσει.Σταμάτησε και μετέφερε τις μηχανές στο σπίτι του, στο Άργος.Το 1830 διορίστηκε Γενικός Αρχηγός της Πολιτικής Φρουράς Πελοποννήσου, το 1831 Πρόεδρος του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου των Ελαφρών και το 1832 Γενικός Αρχηγός του Στρατοπέδου Κορίνθου και έπειτα Αρχηγός της Μεσσηνίας..Ακολουθώντας την σκληρή μοίρα των περισσότερων αγωνιστών εκείνης της περιόδου το Δεκέμβριο του 1839 το οθωνικό κράτος φυλάκισε τον Νικηταρά με την κατηγορία της συνομωσίας κατά του θρόνου.Η υπερβολική υγρασία στο κελί, η απαγόρευση κάθε επικοινωνίας, οι καθημερινοί ξυλοδαρμοι και η άρνηση μεταφοράς του σε νοσοκομείο, κατάφεραν να τον κλονίσουν όσο καμιά μάχη εναντίον των Τούρκων.Τελικά έπειτα από 14 μήνες του απένειμε χάρη.Ο Νικηταράς επέστρεψε στο φτωχικό του σπίτι στον Πειραιά.Η επιστροφή του προκάλεσε τέτοια συναισθηματική φόρτιση στη μικρότερή του κόρη οταν τον είδε σε τἐτοιο χἀλι,που έχασε τα λογικά της.Αυτο του έδωσε την "χαριστική βολή". Σιγά-σιγά έχασε την όρασή του και λίγο πριν πεθάνει τυφλώθηκε τελείως.

Ο Νικηταράς, ήρωας από τους λίγους της Επαναστάσεως του 1821, πέθανε στην ψάθα ζητιανεύοντας στα σοκάκια του Πειραιά. Η αρμόδια αρχή που χορηγούσε τις θέσεις στους επαίτες, είχε ορίσει για τον ήρωα - επαίτη μια θέση κοντά στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα η εκκλησία της Ευαγγελίστριας και του επέτρεπε να επαιτεί κάθε Παρασκευή. Κάποια στιγμή απεσταλμένος της πρεσβείας βρέθηκε στην θέση που ζητιάνευε ο στρατηγός.Μόλις ο Νικηταράς αντιλήφθηκε ποιος ήταν, μάζεψε αμέσως το απλωμένο του χέρι

- Τι κάνετε εδώ στρατηγέ μου; Ρώτησε ο απεσταλμένος.

- Απολαμβάνω την ελεύθερη πατρίδα Απάντησε περήφανα ο ήρωας.

- Μα εδώ την απολαμβάνετε; καθισμένος στον δρόμο;

- Η πατρίδα μου έχει χορηγήσει σύνταξη για να ζω καλά αλλά εγώ έρχομαι εδώ για να παίρνω μια ιδέα πώς περνάει ο κόσμος. αντέτεινε ο περήφανος Νικηταράς

Είδε και απόειδε ο ξένος και γύρισε να φύγει χαιρετώντας ευγενικά. Φεύγοντας όμως, άφησε να του πέσει ένα πουγκί με χρυσές λίρες ώστε να μην προσβάλει τον πάμφτωχο στρατηγό. Ο Νικηταράς άκουσε τον ήχο, έπιασε το πουγκί το ψηλάφισε και φώναξε στον ξένο.

- Σου έπεσε το πουγκί σου.. Πάρτο για να μην το βρει κανείς και το χάσεις

Το σπαθί του Νικηταρά στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Τα ξημερώματα της 25ης Σεπτεμβρίου 1849 ο "Τουρκοφάγος" απεβίωσε σε ηλικία 67 ετών.Αρχικά ετάφη δίπλα στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Ωστόσο, φαίνεται πως δεν έμεινε κανενας απ τους δικούς του να ενδιαφερθεί και έκτοτε αγνοείται ο τάφος..Την στιγμή που χώρες με σαφώς μικρότερη στρατιωτική ιστορία απ’ αυτή της Ελλάδας "χτενίζουν" τα πέρατα της οικουμένης για να ανακαλύψουν οστά στρατιωτών τους, να τα επαναφέρουν στην πατρίδα και να τα ενταφιάσουν με τις πρέπουσες τιμές, η χώρα μας αγνοεί την τύχη των οστών των πολεμιστών εκείνων που χάρη στην προσωπική του θυσία της επέτρεψαν να συνεχίσει την ιστορική της πορεία.

Ο ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος είχε συνοψίσει σε συνέντευξη του:

«Οι σωτήρες της Ελλάδας πέθαναν ή στη φυλακή ή στην εξορία»

Mixanitouxronou

Η διοίκηση της Σχολής Ευελπίδων από τον Σπύρο Μήλιο (1840 - 1844)

Στις 8 Φεβρουαρίου 1840, όταν ο Εδ. Ράΐνεκ απαλλάχθηκε από τα καθήκοντα του, ή διοίκηση της Σχολής Ευελπίδων ανατέθηκε στον Αντισυνταγματάρχη Σπύρο Μήλιο εκ Χιμάρας. Ή τετραετία της διοικήσεως του Σπύρου Μήλιου αποτελεί λαμπρό σταθμό για την περίοδο εκείνη, όταν η Σχολή διένυε τα πρώτα της βήματα. Ό νέος διοικητής διέθετε τα προσόντα και το ανάλογο κύρος. Ήταν απόφοιτος Ιταλικού Στρατιωτικού Σχολείου και είχε σπεύσει ως εθελοντής στον Αγώνα. Συμμετέσχε στην πολιορκία του Μεσολογγίου και κατόπιν ακολούθησε τον Καραϊσκάκη. Ακέραιος στο χαρακτήρα, αυστηρός αλλά δίκαιος προσπάθησε να μόρφωση όχι μόνο το πνεύμα, άλλα και το χαρακτήρα των Ευελπίδων.

Έγνώριζον, ανέφερε ο Σπύρος Μήλιος ένα χρόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ότι οι Ευέλπιδες εις καμμίαν περίπτωσιν δεν ομολογούν τον σφάλλοντα συμμαθητήν των, νομίζοντες τούτο προδοσίαν. Έβεβαιώθην δε και επί των ήμερων μου, ότι αν τις ήθελεν ομολογήσει τον σφάλλοντα οι λοιποί εχθρεύονται και κακομεταχειρίζονται αυτόν. Προσπαθώ διά ποινών και νουθεσιών να εξαλείψω την όλως διόλου άντιστρατιωτικήν αυτήν αρχήν, χωρίς όμως να επιτύχω μέχρι σήμερον σπουδαία πράγματα.Με επανειλημμένες αναφορές του ο Σπύρος Μήλιος ζήτησε να λειτουργήσουν και πάλι οι προπαιδευτικές τάξεις των Ευελπίδων, γιατί πίστευε ότι όταν είναι τρυφερές ηλικίας, ή πειθαρχία εμπνέεται εις αυτούς εύκολώτερον. Τελικά επέτυχε την αύξηση χρόνου φοιτήσεως σε έξη χρόνια, πράγμα πού διατηρήθηκε σε ολόκληρο το διάστημα της Βασιλείας τού Οθωνος.Ακόμη επιδίωξε την εκκαθάριση των μαθητών και τη βελτίωση της αποδόσεως τού διδακτικού προσωπικού για το όποιο εκφράζεται με δυσμένεια (έκτος από τον ταγματάρχη Μηχανικού Σταυρίδη και τους καθηγητές Δεσποτόπουλο και Στρούμπο πού τους ονομάζει στηρίγματα της Σχολής)

Διέταξα, αναφέρει, τους κυρίους διδασκάλους να μη κρατούν μυστικήν την βαθμολογίαν, άλλα να την κοινοποιούν εις τους μαθητάς. Και οι μεν μαθηται ηύχαριστηθησαν διά τούτο, διότι δεν μένουν κρυφαί αϊ συστάσεις των διδασκάλων και δύνανται να παραπονούνται οσάκις αδικούνται. Αλλ' οι κύριοι διδάσκαλοι δεν έπειθάρχησαν, λέγοντες ότι κατ' αυτόν τον τρόπον αποκτούν τους μαθητάς εχθρούς. Εκ τούτων όλων ή Β. Γραμματεία παρατηρεί με ποίους παραλογισμούς και κακάς έξεις είμαι βιασμένος ν' άντιπαλαίσω.

Για πρώτη φορά, τον 'Ιούλιο τού 1840, οι προαγωγικές εξετάσεις έγιναν γραπτώς, με πρόταση τού Σπύρου Μήλιου που θεωρούσε άδικο να είναι οι εξετάσεις προφορικές, όπου οι διδάσκαλοι χαρίζονται και υποβοηθούν και τους μαθητάς διά καταλλήλων ερωτήσεων, διά ν' αποδείξουν την πρόοδο των μαθητών των. Άλλαξε την εξεταστική επιτροπή, εναντίον της οποίας είχαν διατυπωθεί παράπονα για μεροληψία, και καθιέρωσε την επιλογή των θεμάτων των εξετάσεων με κλήρο.

Μετά ένα χρόνο ο Σπύρος Μήλιος εγκαινιάζει ένα ωραίο έθιμο πού διατηρήθηκε σε όλο το διάστημα της βασιλείας τού Οθωνος. Ό Βασιλέας έδινε δώρα στους άριστεύοντες μαθητές.Ό Σπύρος Μήλιος είχε προτείνει να δίνονται όπλα, σπαθιά και άλλα είδη στρατιωτικά, ο Οθων όμως τού αποκρίθηκε ότι τα όπλα είναι δώρα για όσους διακρίνονται στο πεδίο της μάχης, ενώ στους μαθητές αρμόζουν περισσότερο το βιβλία. Οι εξετάσεις τού 1841 έγιναν τον Ιούλιο με μεγάλη επισημότητα. Στην έναρξη τους παραβρέθηκαν οι Βασιλείς, όταν δε εκδόθηκαν τα αποτελέσματα ο Υπουργός των Στρατιωτικών απένειμε τα βραβεία στους δύο πρώτους της κάθε τάξεως. Ήταν βιβλία ιστορικά, μαθηματικά και κείμενα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, με πολυτελή εξώφυλλα από κυανό δέρμα, όπου είχαν χαραχτεί με χρυσά γράμματα το βασιλικό στέμμα και ή επιγραφή «Προσφέρονται υπό τού 'Υπουργού των Στρατιωτικών κατ' εντολήν τού Βασιλέως.»

Επίσης, για πρώτη φορά, τον Δεκέμβριο τού 1841 εφαρμόσθηκε το μέτρο των εισαγωγικών εξετάσεων από κοινού όλων των υποψηφίων ανάλογα με το βαθμό ευφυΐας τους. Ή κατάταξη αυτή απέτυχε. Προκλήθηκαν διαμαρτυρίες και έτσι ο Οθων αναγκάσθηκε ο ίδιος να υποβάλει σε μακρότατη εξέταση τους κριθέντες, με αποτέλεσμα να βρεθούν αρκετοί από εκείνους πού είχαν χαρακτηριστεί ως καλής ευφυΐας και ένας ως εξαίρετου ευφυΐας πολύ κατώτεροι από τους μετρίους.

Μετά από αυτά, εκδόθηκε διαταγή τού Υπουργείου των Στρατιωτικών με την όποια είσήρχοντο εις την Σχολή και οι κριθέντες ως μετρίας και περιορισμένης ευφυΐας υπό την έπιφύλαξιν να άποπεμφθώσιν, αν κατά το τέλος τού σχολικού έτους δεν ήθελον άποδειχθή ικανοί προς προβιβασμόν εις την άνωτέραν τάξιν.

Το 1841 εφαρμόσθηκε ο πρώτος Κανονισμός υπηρεσίας των Ευελπίδων, πού είχε συντάξει με εξαιρετική επιμέλεια ο ίδιος ο Σπύρος Μήλιος. Περιελάμβανε 157 άρθρα, με τα όποια ρυθμίζονταν όλες οι λεπτομέρειες για την άρτια λειτουργία της Σχολής. Οι κυριότερες λεπτομέρειες ήταν οι έξης : Οι Ευέλπιδες ήταν οργανωμένοι, όπως και προηγουμένως, σε ενωμοτίες για την εσωτερική υπηρεσία και σε τάξεις για την εκπαίδευση. Σε όλους τους ανωτέρους αξιωματικούς απονεμόταν ο χαιρετισμός εν στάση. Έξοδος επιτρεπόταν μια φορά το μήνα. Όταν επέστρεφαν από την έξοδο τους, οι Ευέλπιδες ήταν υποχρεωμένοι να παρουσιάσουν σημείωμα των γονέων ή κηδεμόνων τους ότι ή διαγωγή τους κατά το διάστημα της εξόδου ήταν καλή. Ειδικός Αξιωματικός οριζόταν σε κάθε έξοδο να επιτηρεί τους αδειούχους Ευέλπιδες. Ή έξοδος των μαθητών των μικρών τάξεων επιτρεπόταν μόνο με τη συνοδεία γονέων ή κηδεμόνων. Απαγορευόταν στους Ευέλπιδες να μπαίνουν σε καφενείο, να καπνίζουν, να διαβάζουν εφημερίδες, να χαρτοπαίζουν, και να ρίχνουν πυροτεχνήματα (συνήθεια πολύ διαδεδομένη την εποχή εκείνη) Ή διοίκηση του Σπύρου Μήλιου διακόπηκε τον Σεπτέμβριο του 1843, όταν τοποθετήθηκε Προσωπάρχης του Υπουργείου Στρατιωτικών και Αρχηγός Χωροφυλακής. Τον Φεβρουάριο όμως του 1844 ανέλαβε πάλι τη Διοίκηση της Σχολής έως τον 'Ιούνιο, οπότε αποχώρησε οριστικά από τη Σχολή. Αργότερα διετέλεσε Στρατιωτικός Νομοεπιθεωρητής Κυκλάδων, Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Στρατιωτικών Υπουργός Στρατιωτικών και Γερουσιαστής.

Εκείνο πού χαρακτηρίζει Ιδιαίτερα τη διοίκηση του Σπύρου Μήλιου ήταν ή εύρυθμη λειτουργία της Σχολής σε ολόκληρο το διάστημα της διοικήσεως του. Κατόρθωσε να έμπνευση σε ολόκληρο το προσωπικό πειθαρχία υποδειγματική βασιζόμενη στη συναίσθηση του καθήκοντος και όχι στο φόβο τιμωρίας.

https://www.molwnlave.com/2020/09/blog-post_55.html

2 Σεπτεμβρίου 1944 -Η σφαγή του Χορτιάτη

Το πρωί της 2ας Σεπτεμβρίου 1944, μια διμοιρία του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Βάιο Ρικούδη, που ανήκε στο λόχο του Αντώνη Καζάκου (καπετάν Φλωριά), χτύπησε στη θέση «Καμάρα», έξω από τον Χορτιάτη, δύο αυτοκίνητα που κατευθύνονταν στο χωριό. Πρώτα χτυπήθηκε ένα αυτοκίνητο που ανήκε στον Οργανισμό Ύδρευσης Θεσσαλονίκης (ΟΥΘ) και λίγο αργότερα ένα γερμανικό αυτοκίνητο, που ακολουθούσε.Από την επίθεση στο γερμανικό αυτοκίνητο (κατά την οποία οι επιβαίνοντες ανταπάντησαν στα πυρά) υπήρξε ένας νεκρός Αυστριακός χημικός και τραυματίστηκε ένας από τους Γερμανούς, που κατάφερε να ξεφύγει και να ειδοποιήσει τις γερμανικές Αρχές. Επίσης αναφέρει ότι οι Γερμανοί που αιχμαλωτίστηκαν από τους αντάρτες εκτελέστηκαν.

Λίγο αργότερα, έφτασαν στον Χορτιάτη περίπου είκοσι φορτηγά με Γερμανούς στρατιώτες και άντρες του Αποσπάσματος Καταδίωξης Ανταρτών του Φριτς Σούμπερτ (Jagdkommando Schubert) και περικύκλωσαν το χωριό. Αφού συγκέντρωσαν στην κεντρική πλατεία του χωριού τους κατοίκους που βρήκαν, άρχισαν να λεηλατούν και να πυρπολούν τα σπίτια.Στη συνέχεια οδήγησαν τους κατοίκους που βρίσκονταν στην πλατεία στο σπίτι του Ευάγγελου Νταμπούδη και τους έκαψαν ζωντανούς, ενώ όσους βρίσκονταν μπροστά στο καφενείο της πλατείας τους έκλεισαν στο φούρνο του Στέφανου Γκουραμάνη. Κατά τη μεταφορά τους στο φούρνο του Γκουραμάνη ένας από τους άντρες του Σούμπερτ έπαιζε έναν χαρούμενο σκοπό στο βιολί. Αφού τους έκλεισαν στο φούρνο, οι άντρες του Σούμπερτ έστησαν ένα πολυβόλο και άρχισαν να τους πυροβολούν από ένα μικρό παραθυράκι της πόρτας. Κατόπιν έβαλαν φωτιά για να κάψουν ζωντανούς όσους δεν είχαν σκοτωθεί. Από τους εγκλωβισμένους όσοι προσπάθησαν να διαφύγουν από το κτήριο που καιγόταν μαχαιρώθηκαν από τους στρατιώτες που περίμεναν έξω.Μόνο δύο άνθρωποι κατάφεραν να γλιτώσουν από το φούρνο του Γκουραμάνη.Μάζεψαν το χωριό στην πλατεια.Εκτός από τους κατοίκους που δολοφονήθηκαν στα δύο αυτά σημεία του χωριού, άλλοι δολοφονήθηκαν έξω από τα σπίτια τους και έντεκα καταδιώχθηκαν και εκτελέστηκαν έξω από το χωριό ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν.Οι σκηνές που εκτυλίσσονται δεν περιγράφονται.Μια γυναίκα δεμένη σε ένα δέντρο αναγκάζεται να παρακολουθήσει το διαδοχικό βιασμό κ τη δολοφονία με παλούκωμα της κόρης της και εν συνεχεία δολοφονείται και αυτή.Ο π. Δ. Τομαράς παρακολουθει το βασανισμό κ την ατίμωση των 2 κορών του κ εν συνεχεία βασανίζεται κ δολοφονείται. Ο πρόεδρος θα καεί με την οικογένειά του.Ο τόπος γεμίζει με πτώματα, κραυγές, αναφιλητά.Οι Γερμανοί πυροβολούν ανήμπορους ηλικιωμένους.Βιαζουν γυναίκες, κόβουν δάχτυλα με τα μαχαίρια τους για να αρπάξουν δαχτυλίδια.Αρπάζουν νήπια από αγκαλιές και τα σκοτώνουν χτυπώντας τα στους τοίχους ή πατώντας με τις αρβύλες τα κεφάλια τους.Κἀποιες γυναίκες τις έκλεισαν σε ένα κτίριο κι έβαλαν φωτιά.Δίπλα μου ήταν μια κυρία, θήλαζε το μωρό της, σκοτωμένη αυτή και το μωρό θήλαζε, μια έκλαιγε, μια θήλαζε, ήρθαν οι γερμανοἰ βλέπανε το μωρό και γελούσαν που θήλαζε από την μάνα.

Συνολικά σκοτώθηκαν εκείνη την μέρα 149 κάτοικοι του Χορτιάτη, ανάμεσά τους 109 γυναίκες και κορίτσια, και κάηκαν περίπου 300 σπίτια. Εξαιτίας του φόβου ότι οι Γερμανοί θα επέστρεφαν αλλά και της δυσοσμίας από τα καμένα πτώματα που είχαν μείνει άταφα, οι κάτοικοι που κατάφεραν να σωθούν επέστρεψαν στο χωριό αρκετές μέρες αργότερα. Στις 4 Σεπτεμβρίου οι άντρες του Σούμπερτ επέστρεψαν για να ολοκληρώσουν την λεηλασία των σπιτιών που είχαν ξεκινήσει δυο μέρες πριν. Εκπρόσωποι του Ερυθρού Σταυρού έμαθαν για τη σφαγή του Χορτιάτη στις 5 Σεπτεμβρίου και κατάφεραν να εξασφαλίσουν άδεια για να μπουν στο χωριό μόλις στις 7 Σεπτεμβρίου.Το 1960 στήθηκε μνημείο για τη σφαγή κ το 1998 η κωμόπολη ονομάστηκε «μαρτυρική»

http://www.pontos-news.gr/

Παιδεια εἰναι...

«Παιδεία δεν είναι τα πτυχία μας, αλλά η αισθητική μας. Ο τρόπος με τον οποίο συνομιλούμε, φλερτάρουμε, περπατάμε στο δρόμο. Παιδεία είναι οι λέξεις μας,η διακριτικότητά μας, η ελευθερία μας,τα όρια της ελευθερίας μας, η μουσική που ακούμε, η γλώσσα του σώματός μας, το πόσο αγαπάμε να μαθαίνουμε, να αλλάζουμε,να διαβάζουμε σαν να είμαστε κάθε φορά άγραφα χαρτιά.Παιδεία είναι η ταπεινότητα, αλλά και η επιμονή στις αξίες μας, το ότι δεν είμαστε προς πώληση, το ότι σεβόμαστε τον άνθρωπο, το παιδί του άλλου, την κυρία που καθαρίζει το γραφείο μας, τον κύριο που καθαρίζει το πάρκο στο οποίο βγάζουμε βόλτα το σκύλο μας, την κοπέλα στο ταμείο. Παιδεία είναι η μεγαλοψυχία μας, το να ποτίσουμε μία άγνωστη γλάστρα, το να φροντίζουμε την πίσω όψη του σπιτιού μας.Παιδεία είναι το να προστατεύουν τα χέρια μας τον αδύναμο, να τα βάζουν με το θηρίο. Παιδεία είναι το πόσο μπορούμε να έρθουμε απέναντι στο σύστημα και στους συστημικούς, παιδεία είναι η γενναιότητα και η ευθύνη.Παιδεία είναι το να διαλέγεις τον δύσκολο δρόμο της αξιοπρέπειας, της μοναξιάς και συνάμα να καίγεται το μέσα σου για το κοινό καλό. Για το ωραίο και τη σωτηρία του»

Δώρα Μαργέλη-φιλόλογος

Τα Σεπτεμβριανά (1955)

O Oικουμενικος Πατριἀρχης Αθηναγόρας στα ερείπια του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου, Κωνσταντινοὐπολη

«Σεπτεμβριανά» ονομάστηκαν τα γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου 1955, όπου Τούρκοι παρακρατικοί, οργανωμένοι από το βαθύ κράτος και την τουρκική κυβέρνηση, προκάλεσαν βίαια επεισόδια κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης λεηλατώντας και πυρπολώντας ελληνικά καταστήματα, σπίτια, σχολεία και εκκλησίες.Ο τουρκικός όχλος έστρεψε τη μανία του σε ό,τι ήταν ελληνικό, όχι μόνο στην Κωνσταντινούπολη αλλά και στη Σμύρνη.Την αφορμή για την εκκίνηση του πογκρόμ έδωσε μια βομβιστική επίθεση στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, που αποδείχτηκε στη συνέχεια ότι ήταν σκηνοθετημένη από την τουρκική κυβέρνηση. Το ιστορικό πλαίσιο καθοριζόταν εκείνη την εποχή από την κυπριακή κρίση, τον αντιαποικιοκρατικό αγώνα των Ελλήνων της Κύπρου ενάντια στη Βρετανική Αυτοκρατορία.Αποτέλεσμα, οι 100.000 Έλληνες που ζούσαν εκείνη την περίοδο στην Πόλη να συρρικνωθούν σταδιακά και σήμερα μόλις και μετά βίας να ξεπερνούν τις 2.000

Το 1955 τη γειτονική μας χώρα κυβερνούσε ο Αντνάν Μεντερές -ένας «πρώιμος Ερντογάν»- και το Δημοκρατικό Κόμμα. Ο Μεντερές έπαιζε αρκετά το μουσουλμανικό χαρτί, προκαλώντας εκνευρισμό στο κεμαλικό κατεστημένο της χώρας. Το αποδεικνύουν και τα χιλιάδες τζαμιά που κτίστηκαν επί πρωθυπουργίας του.Η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία δεν ήταν ανθηρή, ενώ ο εθνικιστικός πυρετός ανέβαινε, καθώς οι Ελληνοκύπριοι διεκδικούσαν την ένωση της μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Ήταν μια καλή αφορμή για τους τούρκους ηγέτες να αποσπάσουν την κοινή γνώμη από τα προβλήματά της, στρέφοντάς την κατά της ελληνικής μειονότητας που ευημερούσε. Στις 28 Αυγούστου 1955 ο Μεντερές ισχυρίστηκε δημόσια ότι οι Ελληνοκύπριοι σχεδίαζαν σφαγές κατά των Τουρκοκυπρίων.Η αφορμή για το Πογκρόμ κατά του Ελληνισμού της Πόλης δόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου, με την έκρηξη ενός αυτοσχέδιου μηχανισμού στο Τουρκικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης, που στεγαζόταν και στεγάζεται και σήμερα στο σπίτι, όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Ως δράστης συνελήφθη από τις ελληνικές αρχές ο Οκτάι Εγκίν, ένας μουσουλμάνος σπουδαστής από την Κομοτηνή, που αργότερα περιεβλήθη το φωτοστέφανο του ήρωα.Τιμήθηκε στην Τουρκία και διορίστηκε κυβερνήτης σε επαρχία. Χρόνια αργότερα σε μία συνέντευξή του στην «Ελευθεροτυπία» αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με το συμβάν και θεώρησε τον εαυτό του θύμα των ελληνικών αρχών.Από την έκρηξη στο σπίτι του Ατατούρκ προκλήθηκαν μόνο μικρές υλικές ζημίες στις τζαμαρίες του κτιρίου, αλλά οι τουρκικές εφημερίδες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός, μεγαλοποιώντας και διαστρεβλώνοντάς το, κατόπιν κυβερνητικών οδηγιών. Πρωτοσέλιδοι τίτλοι, όπως «Έλληνες τρομοκράτες κατέστρεψαν το πατρικό σπίτι του Ατατούρκ» της «Ισταμπούλ Εξπρές» και δημοσίευση μιας σειράς από παραποιημένες φωτογραφίες του συμβάντος, προκάλεσαν «αυθόρμητες» διαδηλώσεις στην Πλατεία Ταξίμ το απόγευμα της ίδιας μέρας.Στις 5 το απόγευμα, το μαινόμενο πλήθος των 50.000 ατόμων στράφηκε κατά των ελληνικών περιουσιών στη συνοικία Πέραν. Οι λεηλασίες κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες της 7ης Σεπτεμβρίου, όταν επενέβη ο Στρατός, καθώς η κατάσταση κινδύνευε να τεθεί εκτός ελέγχου. Μέχρι τότε, οι αρχές παρέμειναν απαθείς, όταν δεν διευκόλυναν τους πλιατσικολόγους στο έργο. Ο μηχανισμός του Δημοκρατικού Κόμματος, που ήλεγχε τα συνδικάτα, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στα έκτροπα.Μεγάλος αριθμός διαδηλωτών μεταφέρθηκε από τη Δυτική Μικρά Ασία δωρεάν, αντί αμοιβής 6 δολαρίων, που ουδέποτε τους δόθηκε. 4.000 ταξί τους μετέφεραν στον χώρο των ταραχών, ενώ φορτηγά του Δήμου της Κωνσταντινούπολης είχαν αναπτυχθεί σε επίκαιρα σημεία της Πόλης, φορτωμένα με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, αξίνες, σφυριά, σιδερένιους λοστούς και μπιτόνια βενζίνης, απαραίτητα σύνεργα για τον όχλο των επιδρομέων, που επέπεσε επί των ελληνικών καταστημάτων με τα συνθήματα «Θάνατος στους γκιαούρηδες», «Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρης», «Σφάξτε του έλληνες προδότες», «Κάτω η Ευρώπη» και «Εμπρός να βαδίσουμε κατά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης». Την οργή του όχλου δεν γλύτωσαν και κάποια καταστήματα αρμενικής και εβραϊκής ιδιοκτησίας.Άνδρες και γυναίκες βιάστηκαν και σύμφωνα με τη μαρτυρία του γνωστού τούρκου συγγραφέα Αζίζ Νεσίν, πολλοί ιερείς εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή, με θύμα ένα αρμένιο παπά. 16 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους και 32 τραυματίστηκαν.Εκτροπα κατά των Ελλήνων δεν έγιναν μόνο στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στη Σμύρνη. Το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου τούρκοι εθνικιστές έκαψαν το ελληνικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση της Σμύρνης. Στη συνέχεια, κατέστρεψαν το νεόκτιστο εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, ενώ λεηλάτησαν σπίτια ελλήνων στρατιωτικών, που υπηρετούσαν στο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ.Ο πρωθυπουργός Μεντερές σε δηλώσεις του ισχυρίστηκε ότι το πογκρόμ κατά των Ελλήνων ήταν έργο των κομμουνιστών. Ένας ισχυρισμός που κατέπεσε αυτοστιγμεί και από τις αναφορές των ξένων πρεσβειών στην Άγκυρα προς τις κυβερνήσεις τους, που επισήμαιναν τις μεγάλες ευθύνες των τουρκικών αρχών.Η κυβέρνηση Παπάγου προσπάθησε να διεθνοποιήσει το θέμα, αλλά χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Αμερικανοί και Βρετανοί δεν ήταν διατεθειμένοι να ασκήσουν πιέσεις στην Τουρκία, πολύτιμο σύμμαχό τους κατά τη διάρκεια του «Ψυχρού Πολέμου». Οι νατοϊκοί σύμμαχοί μας είπαν ξεκάθαρα να ξεχάσουμε το συμβάν. Μόνο το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών από τους διεθνείς οργανισμούς απαίτησε από την Τουρκία εξηγήσεις για την καταστροφή του 90% των ορθόδοξων ναών στην Κωνσταντινούπολη. Πάντως, τον Αύγουστο του 1995 η αμερικανική Γερουσία με απόφασή της κάλεσε τον Πρόεδρο Κλίντον να ανακηρύξει την 6η Σεπτεμβρίου Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Πογκρόμ.

Το Πογκρόμ κατά του Ελληνισμού της Πόλης προκάλεσε:

• τον θάνατο 16 Ελλήνων και τον τραυματισμό 32
• τον θάνατο ενός Αρμένιου
• τον βιασμό 12 Ελληνίδων
• τον βιασμό αδιευκρίνιστου αριθμού ανδρών (εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή)
• την καταστροφή: 4.348 εμπορικών καταστημάτων, 110 ξενοδοχείων, 27 φαρμακείων, 23 σχολείων, 21 εργοστασίων, 73 εκκλησιών, περίπου 1000 κατοικιών, όλα ελληνικής ιδιοκτησίας.

Το οικονομικό κόστος των ζημιών ανήλθε σε 150 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, ενώ η ελληνική κυβέρνηση τις υπολόγισε σε 500.000.000 δολάρια. Η οικονομική αιμορραγία και ο φόβος ανάγκασαν χιλιάδες έλληνες ομογενείς να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα.

Αργότερα, το τουρκικό κράτος διά του προέδρου Τζελάλ Μπαγιάρ υποσχέθηκε αποζημίωση για την καταστροφή των ελληνικών περιουσιών. Στην καλύτερη των περιπτώσεων δεν ξεπέρασε το 20% των απαιτήσεών τους, με δεδομένο ότι τα περιουσιακά τους στοιχεία είχαν υποτιμηθεί δραματικά.

Πολλές λεπτομέρειες για τα Σεπτεμβριανά ήλθαν στο φως το 1961, κατά τη διάρκεια της δίκης για εσχάτη προδοσία του ανατραπέντος από τους στρατιωτικούς πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές, ο οποίος τελικά δεν γλύτωσε από την αγχόνη. Πολύτιμα στοιχεία προσκομίζει και το βιβλίο του διαπρεπούς ελληνοαμερικανού βυζαντινολόγου Σπύρου Βρυώνη «The Mechanism of catastrophe: The Turkish Pogrom οf September 6-7, 1955 and the destruction of Greek Community of Istambul (Greekworks.com, New York, 2005)

 

π.Τιμόθεος Ηλιάκης

 Ο μακαριστός Επίσκοπος Παμφίλου Γεράσιμος, ηγούμενος της μονής της Ζωοδόχου Πηγής, κλινήρης σε νοσοκομείο του Βαλουκλή μετά τον ξυλοδαρμό του κατά τη διάρκεια του πογκρόμ.Στα Σεπτεμβριανά γεγονότα το 1955, έσκαψαν λάκκο οι Τούρκοι και άναψαν φωτιά και τον έκαιγαν ζωντανό και νομίζοντας ότι πέθανε τον εγκατέλειψαν, μόνος αβοήθητος και απροστάτευτος παρά μόνο με την βοήθεια του Θεού κατάφερε να φτάσει στο Ελληνικό Νοσοκομείο Βαλουκλή εκεί έμεινε προς θεραπεία πάνω από ένα μήνα αλλά είχε χάσει το μάτι του που του είχαν βγάλει οι Τούρκοι.Ο Επίσκοπος Παμφίλου Γεράσιμος Καλοκαιρινός εκοιμήθη το 1972 και ο τάφος του βρίσκεται στο Κοιμητήριο του Βαλουκλή.

https://www.sansimera.gr/articles/169

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΠΡΟΣ ΑΘΗΝΑΙΟΥΣ: ''Γνώσεσθε δ’ ακούοντες''

                       

Οι ελληνικές πόλεις νοσούν!Οι πολιτευόμενοι και διαχειριστές των κοινών δωροδοκούνται και εξαγοράζονται. Κι όσο για τη μεγάλη µάζα των πολιτών, είτε δεν αντιλαμβάνονται τα όσα διαπράττουν οι κυβερνώντες, είτε τα αντιλαμβάνονται αλλά δεν αντιδρούν, βυθισμένοι όπως είναι στη ραστώνη και την άνεση της καθημερινότητας..Από τούτη την αρρώστια έχουν προσβληθεί παντού οι πάντες,απλώς, ο καθένας τρέφει την ψευδαίσθηση ότι η συμφορά δεν θα χτυπήσει τη δική του πόρτα, αλλά θα διασφαλίσει τα δικά του συμφέροντα εκμεταλλευόμενος

τους κινδύνους των άλλων.Κι ενώ κανονικά όλες οι συζητήσεις γίνονται πριν απ’ τα όποια γεγονότα,εσείς διαβουλεύεστε πάντα κατόπιν εορτής.Αφήσατε όλον αυτό τον καιρό να κυλήσει µε συνεχείς αναβολές, μετάθεση των ελπίδων σας σε άλλους, αλληλοκατηγορίες και καταγγελίες. Αυτά συνεχίζετε να κάνετε και σήµερα.Όλοι πρέπει να εξοργίζεστε εξίσου όταν βλέπετε ότι πολύ εύκολα κινδυνεύουν να κακοποιηθούν οι πιο φτωχοί και αδύναµοι πολίτες, ενώ οι βδελυροί και πλούσιοι μπορούν να αδικοπραγούν ατιµωρητί και να εξαγοράζουν πρόσωπα για να εκβιάζουν καταστάσεις.Στρέψτε το βλέμµα προς τους σημερινούς πολιτικούς: άλλοι από φτωχοί έγιναν πάμπλουτοι, άλλοι από άσηµοι χόρτασαν τιµές, ορισμένοι έφτιαξαν σπίτια δίπλα στα οποία τα δηµόσια οικοδομήματα είναι πιο σεµνά, κι όσο ο πλούτος της πόλης ελαττωνόταν, τόσο ο δικός τους αύξανε.Απλώς, ο καθένας τρέφει την ψευδαίσθηση ότι η συμφορά δεν θα χτυπήσει τη δική του πόρτα, αλλά θα διασφαλίσει τα δικά του συμφέροντα εκμεταλλευόμενος τους κινδύνους των άλλων. Με αποτέλεσμα οι λαοί να χάνουν την ελευθερία τους λόγω υπερβολικής και αντίθετη προς τις επιταγές των καιρών ραθυμίας, ενώ οι προεστοί, που πίστευαν ότι ξεπουλούν τα πάντα πλην του εαυτού τους, αντιλαμβάνονται τώρα ότι το πρώτο πράγμα που εκχώρησαν ήταν ο εαυτός τους.Σε κάθε παρουσιαζόμενη ευκαιρία τα συμφέροντά μας ξεπουλιούνται. Κι ενώ εσείς σε αντάλλαγμα απολαμβάνετε μια νωθρή ηρεμία που δεν σας αφήνει να αισθανθείτε οργή κατά των ενόχων, άλλοι εισπράττουν το αντίτιμο των ξεπουλημένων συμφερόντων σας.Και δεν πιστεύω ότι τα πράγματα έφθασαν στην κατάσταση αυτή από έλλειψη λόγων. Φθάσανε εδώ γιατί εσείς, αφού ακούσετε ό,τι είναι πρέπον κι αναγνωρίσετε την ορθότητα των συμβουλών, το ίδιο πρόθυμα ακούτε κι εκείνους που θέλουν ν’ ακυρώσουν και να διαστρέψουν το σωστό, μολονότι δεν αγνοείτε ποιοι είναι (γνωρίζετε με την πρώτη ματιά ποιος είναι εξωνημένος, ποιος υπηρετεί τον εχθρό και ποιος, αντίθετα, προασπίζεται ανιδιοτελώς τα συμφέροντά σας). Αλλά προτιμάτε να κατηγορείτε αυτούς τους τελευταίους, να το γυρίζετε στ’ αστεία και στις λοιδορίες και να μην πράττετε τίποτε απ’ τα δέοντα.Εγκαταλείψετε λοιπόν τούτες τις κακές συνήθειες, αλλιώς μην κατακρίνετε για την γενική κατάντια κανέναν άλλον έξω από τον εαυτό σας.Δεν είναι ασφαλώς ένα και δύο τα αίτια ένεκα των οποίων έφθασαν τα πράγµατα εδώ. Αλλά την κύρια αιτία θα τη βρείτε στο πρόσωπο εκείνων που προτιµούν να σας είναι ευχάριστοι παρά να σας συμβουλεύουν ορθά. Απ’ αυτούς, πολλοί προσπαθούν να συντηρούν τη σηµερινή κατάσταση γιατί αντλούν από αυτή δημοτικότητα και εξουσία – κι έτσι ούτε οι ίδιοι προνοούν για το αύριο, ούτε νοιάζονται για το αν εσείς προνοείτε.Βρίσκονται σε τέτοια εγκατάλειψη και σε τέτοια χάλια τα πράγµατα, ώστε ακόµη όσοι μιλούν από τούτο το βήµα πρότειναν συνειδητά τα πιο βλαβερά μέτρα κι εσείς τα ψηφίζατε, πάλι δεν θα μπορούσαμε να βρεθούµε σε χειρότερη θέση.

https://www.lecturesbureau.gr/

«Δεν είμαστε «Ελγίνεια».Είμαστε Πεντελικά!Η συγκλονιστική επιστολή μαθητών για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

"Δεν τα λενε "Ελγίνεια"!! Τα λένε Πεντελικα.

Δεν έχουν αμφιβολία για το ποιοι είναι οι ιδιοκτήτες τους.

Γνωριζουν ποιοι είναι κι εκεί θέλουν να ξαναγυρίσουν.

Στα χώματα τα πατρικά τους, στην γη των προγόνων τους.

Αν είχαν φωνή, θα εκδήλωναν την επιθυμία τους.Θα εξέφραζαν τον πόθο τους για επαναπατρισμό, την ανάγκη τους να επιστρέψουν εκεί που γεννήθηκαν.

"Θέλουμε να γυρίσουμε" θα φωναζαν.

Πάνω από όλα γιατί το θέλουμε.Γιατι έχουμε πνοή ζώσα κι ας νομίζουν κάποιοι πως είμαστε απλά παγωμένα αγάλματα.

Και μην μας φωνάζετε άλλο "ΕΛΓΙΝΕΙΑ".Μας ενοχλεί να φέρουμε το όνομα του κλέφτη.

Είμαστε Πεντελικα.Ελληνικά αγάλματα.Για εμάς ο γυρισμός, η επιστροφή στην Αθήνα είναι η επιστροφή στην Ιθάκη.Είναι πια καιρός κουραστήκαμε.

Δεν αντέχουμε να βλέπουμε τους Έλληνες να μας επισκέπτονται.

Να τους αναγνωρίζουμε ως επισκέπτες ενώ είναι δικοί μας άνθρωποι.Συγγενείς μας!

Ολοι οι ξένοι όταν μας επισκέπτονται, έχουν στα μάτια θαυμασμό.

Στων Ελλήνων τα μάτια όμως υπάρχει θαυμασμός και θλίψη συνάμα.

Κι όταν κινήσουν να φύγουν, στρέφουν την ματιά τους να μας ξαναδούν.

Να μας "χορτάσουν"

Τους βαραίνει βλέπετε που φύγουν και μας αφήσουν στην ξενιτιά.

Αυτά κι άλλα πολλά θα έλεγαν οι "κρατούμενοι πρόγονοι μας" αν είχαν φωνή,μέσα απ την ανήλιαγη φυλακή και την Λονδρέζικη ομίχλη.Ας αφήσουν λοιπόν τα εξόριστα Γλυπτά του Παρθενώνα να επιστρέψουν στον τόπο που γεννήθηκαν.

Πίσω στα αδέλφια τους στην Ακρόπολη, στο μπλε Αττικό φως και την μητερα Αττική Γη.

Ποθος για επανένωση, ανάγκη για επανασυλλογή και αποκατάσταση των σπαραγμάτων του Εθνικού μας σώματος.

Μετά τιμής

Οι μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου στο Μουσικό Σχολείο Τρικάλων

https://www.alfavita.gr

"Το έθνος να λυπάστε''

To ἐθνος να λυπάστε

αν φορεί ένδυμα που δεν το ύφανε.

Ψωμί αν τρώει αλλά όχι απ' τη σοδειά του.

Κρασί αν πίνει, αλλά όχι από το πατητήρι του.

Το έθνος να λυπάστε που δεν υψώνει τη φωνή παρά μονάχα στη πομπή της κηδείας.

Που δεν συμφιλιώνεται παρά μονάχα μες τα ερείπιά του.

Που δεν επαναστατεί παρά μονάχα σαν βρεθεί ο λαιμός του ανάμεσα στο σπαθί και την πέτρα.

Το έθνος να λυπάστε που έχει αλεπού για πολιτικό, απατεώνα για φιλόσοφο, μπαλώματα και απομιμήσεις είναι η τέχνη του.

Το έθνος να λυπάστε που έχει σοφούς από χρόνια βουβαμένους."

"Ο Κήπος του Προφήτη"

Χ. ΓΚΙΜΠΡΑΝ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ

Σαν σήμερα 2/9/1877

"Πενθείτε πάντες οι Έλληνες! Οποίον λείψανον θα προσκυνήσωμεν σήμερον!"

Οι εφημερίδες βγαίνουν με μαύρο πλαίσιο. Σε όλα τα δημόσια κτήρια ανεμίζουν μαύρες παντιέρες. Μια κανονιά πέφτει ανά μία ώρα. Από όλα τα παράθυρα κρέμονται μαύρα πανιά. Η Αθήνα έχει ντυθεί πένθιμα.

Στις 2 Σεπτέμβρη ημέρα Παρασκευή, ένας λαίμαργος Χάρος μπαίνει στο πρωθυπουργικό χωριατόσπιτο και κάθεται σιμά στο κρεβάτι του μπουρλοτιέρη. Ένας σπασμός και το δεξί μέρος του κορμιού του παραλύει από το πρόσωπο και κάτω. Ημιπληγία. Οι γιατροί αποφαίνονται πως δεν έχει σωτηρία. Φτάνουν τα παιδιά του, τα εγγόνια του, οι υπουργοί. Στέκονται όλοι γύρω από το κρεβάτι όπου ο ατρόμητος Κωσταντής των Ψαρρών που κάποτε ρεζίλεψε τον στόλο του σουλτάνου, τώρα χαροπαλεύει. Κατά τις 8 το βράδυ, αρχίζει ο επιθανάτιος ρόγχος και λίγο πριν τα μεσάνυχτα ο Πρωθυπουργός ξεψυχάει. Η κάμαρα γεμίζει από τα ξεφωνητά της κυρα Δέσποινας. Όσο να 'ρθει το πρωί τον κλαίνε οι δίκοι του μπα και χορτάσουν την λύπη τους. Ύστερα, ήρθανε και πήρανε το κουφάρι του γέροντος και το απέθεσαν στο Υπουργείο Ναυτικών. Ένας γιατρός ανοίγει το γέρικο στήθος τους και βγάζει την καρδιά του ήρωα, την οποία αργότερα φυλάξανε σε μπρούντζινη λήκυθο. Τον ίδιο τον βάζουνε σε ένα μαύρο σεντούκι με δυο χρυσές άγκυρες στις μπάντες. Πάνω απλώνουν τη γαλανόλευκη.Η κηδεία άρχισε νωρίς τ'απομεσήμερο της Κυριακής 4 του Σεπτέμβρη. Από τη Σταδίου ως την πόρτα του Υπουργείου των Ναυτικών ήτανε παραταγμενος στρατός κι αγήματα με την μπάντα της φρουράς. Βουλευτές, υπουργοί, πρεσβευτές - ένας από την Τουρκία - στρατηγοί, ναύαρχοι, ο βασιλιάς ο ίδιος. Ήσαν όλοι εκεί να αποχαιρετίσουν τον Κωνσταντίνο Κανάρη.

-Ε ρε Κωνσταντή, ποιος να στο 'λεγε όντε ήσουνα μούτσος στη σακολέβα του Μπουρέκα πως θα σε θάβανε με τέτοια παράτα!-

Αξιωματικοί του ναυτικού σηκώνουν το νεκροσέντουκο και αρχινάει η πομπή με ψαλμωδίες. Μπροστά τραβάει ο μητροπολίτης και όλοι οι δεσποτάδες με τα χρυσά τους άμφια. Ακολουθούν αξιωματικοί του πεζικού που κρατάνε σε μαξιλάρες τα παράσημά του. Η πομπή βγήκε στη Σταδίου, πέρασε από Αιόλου, Ερμού και έφτασε στην Μητρόπολη όπου καρτέραγαν η κυρά Δέσποινα και η βασίλισσα Όλγα.

Σαν τελείωσε η νεκρώσιμος, ξεκίνησαν για το νεκροταφείο. Σ'ενα από τα δρομάκια που πάνε στην Πλάκα, καθόταν ο παλιός του σύντροφος, ο ψαριανός μπουρλοτιέρης Νικόδημος, που μαζί του βγήκε στη συφοριασμένη Χίο 55 χρόνια νωρίτερα, άντρες θεριακωμένοι κι ατρόμητοι, αμούστακα παιδιά όλο ενθουσιασμό. Ο Νικόδημος γέρος και άρρωστος πια δεν έβγαινε από το σπίτι. Κείνη τη μέρα όμως σύρθηκε ως την εξώπορτά του να πει το έχε γεια στον καπετάν Κωνσταντή. Κοίταγε να περνάει το λείψανό του και το μνημονικό του γέμισε από άρμενα, μπατάγιες και φλόγες. "Πας κι εσύ, ωρε Κωνσταντή".

Σε λίγο φτάνουνε στον φρεσκοσκαμένο τάφο. Το κορμί του Κωνσταντίνου Κανάρη έρχεται να γεμίσει την γη, για την οποία τόσο πολύ πάλεψε. Απόκουφα αντηχεί στο νεκροσέντουκο το χώμα που βιαστικά ρίχνουν οι νεκροθάφτες. Πυρ! προστάζει ο επικεφαλής αξιωματικός και τρεις τιμητικές ομοβροντίες και δεκαπέντε κανονιές ταράζουν τη γαλήνη των νεκρών. Σε λίγο η μεγάλη σιωπή κάθεται πάλι στον νιοσκαφτο ταφο του Κανάρη. Ο ήρωας κοιμάται πια τον αιώνιο ύπνο στην αττική γη.Τώρα πια, μονάχα ένας σταυρός στέκει απο πάνω του. Λιτά διαβάζεις ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ, ΠΥΡΠΟΛΗΤΗΣ, ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΥΣ, ΝΑΥΑΡΧΟΣ. Ας είναι όμως. Άντρες ήδη δοξασμένοι δε γυρεύουν ανούσιες δοξασίες. Κι εμείς τώρα, καθώς απολαμβάνουμε λεύτερο Αιγαίο, λεύτερο αέρα, λεύτερη πατρίδα στέλνουμε στον πεθαμένο ήρωα τούτον εδω τον χαιρετισμό.

Γεια και χαρά σου, Κωνσταντή! Τα σκοτάδια του θανάτου εσένα δε θα σε καταπιούν, καθώς αιώνια θα σε φωτίζουν τρεις λαμπάδες, τα τρία ντελίνια του τυράννου που 'καψες για τη λευτεριά μας. Γεννήθηκες σκλάβος και φτωχόπαιδο. Πέθανες λεύτερος και πρωθυπουργός. Μα εμείς πάντα θα θυμόμαστε σε σένα τον μπουρλοτιέρη!

Μωραΐτες εν χορώ

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΗΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ

Η Σαμοθράκη από το 1459 ήταν υπόδουλη με έντονη την οθωμανική παρουσία. Η κήρυξη της επανάστασης στη Σαμοθράκη από τα τοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία, ακολούθησε ο γενικός ξεσηκωμός των Ελλήνων. Οι Σαμοθρακίτες που είχαν συνδέσμους με συμπατριώτες τους στην Κωνσταντινούπολη και με τον μητροπολίτη Μαρωνείας Κωνστάντιο, είχαν ήδη δημιουργήσει το ψυχολογικό υπόβαθρο. Έτσι ξεσηκώθηκαν και τον Αύγουστο του 1821 επαναστάτησαν κατά του Muhammed Bey Selihtar.Η νήσος Σαμοθράκη ξεσηκώθηκε από τα τοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία, με τη βοήθεια των Ψαριανών, τον Αύγουστο του 1821. Αλλά την 1η Σεπτεμβρίου 1821 η νήσος καταστράφηκε από τούς Οθωμανούς, διά της γενικής σφαγής του άρρενος πληθυσμού, από τον Τούρκο υποναύαρχο Καρά-Αλή. Σφαγιάσθηκαν περίπου 10.000 άνδρες και αγόρια. Τα γυναικόπαιδα πουλήθηκαν στα παζάρια της Κωνσταντινουπόλεως και της Σμύρνης. Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύτωμα αποτελεί το έργο του Ίωνος Δραγούμη «Σαμοθράκη», ο οποίος διέσωσε το συμβάν, αλλά και την αναφορά για το «λογχισμενο ευαγγἐλιο» της εκκλησίας της Παναγίας στη Χώρα, το οποίο φυλάσσεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.Οι Σαμοθρακίτες, όταν έμαθαν για τον ξεσηκωμό του γένους το Μάρτιο του ’21, αρνήθηκαν να πληρώσουν το φόρο, παρά τις παραινέσεις του απεσταλμένου των Τούρκων, ενός Ιμβριώτη με το όνομα Λογοθέτης. Φοβήθηκαν ότι η άρνησή τους θα προκαλούσε την οργή των Τούρκων και έτσι άρχισαν να προετοιμάζονται για να αμυνθούν με την καθοδήγηση ενός Σαμιώτη, που γνώριζε τη χρήση των όπλων. Όταν στις 1 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στο νησί, στην περιοχή Μακρυλιές περίπου 1000 – 2000 Τούρκοι, οι Σαμοθρακίτες άρχισαν να φεύγουν στα βουνά και οι λίγοι που δοκίμασαν να αντισταθούν υπό τις διαταγές του ανώνυμου Σαμιώτη σκορπίστηκαν γρήγορα.Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική. 700 από τους κατοίκους που είχαν καταφύγει στα βουνά, οι Οθωμανοί, τους έφεραν πίσω με δόλο, δίνοντάς τους την εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη. Όμως στην τοποθεσία "Εφκάς" στο κάστρο της πρωτεύουσας, της Χώρας, τους δολοφόνησαν όλους. Το ρυάκι αυτό ωνομάσθηκε Εφκάς (Επτακοσίας) από τόν αριθμό των εκεί σφαγέντων Σαμοθρακών. Ακολούθησε η βίαιη σφαγή όσων είχαν απομείνει στο νησί και έπεφταν στα χέρια των Τούρκων, η οποία σύμφωνα με την αφήγηση του Δραγούμη, κράτησε ένα μήνα. Ο άμαχος πληθυσμός, είτε εκτελέστηκε είτε πουλήθηκαν ως σκλάβοι στην Κωνσταντινούπολη. Από τη σφαγή γλύτωσαν 33 οικογένειες. Ο Πουκεβίλ συμπληρώνει την αφήγηση του Δραγούμη όσον αφορά τις βιαιότητες εναντίον των κατοίκων του νησιού και επισημαίνει ότι η αντεπίθεση των Ελλήνων στη Χαλκιδική και η σφαγή της Τουρκικής προφυλακής στον Άγιο Μάμα ήταν τα αντίποινα για το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης. Ο Πουκεβίλ διηγείται και τη θαρραλέα πράξη της Κωνσταντίας, η οποία, όταν είδε τον άνδρα της Θεόφιλο νεκρό στα πόδια της και ενώ απάγονταν για να πουληθεί, αυτοκτόνησε με το μαχαίρι του τούρκου φύλακά της, προτιμώντας το θάνατο από τη σκλαβιά. Μόνο μετά από 6ετή ερήμωση άρχισαν κάποιοι να επανέρχονται στo νήσi. Πρώτα οι Σαμοθρακίτες διασωθέντες σε γειτονικά νησιά κι έπειτα κι άλλοι, από την Θράκη, Λέσβο, Ίμβρο, Θάσο, Λήμνο, αλλά και απο Ηπείρο, Μάνη και Κυδωνιές. Σημαντικός παράγοντας του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών που κατέληξαν δούλοι. 

Πέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος γύρισαν το 1837 στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην αρχική τους θρησκεία. Γι αυτό το λόγο βασανίστηκαν και θανατώθηκαν στην απέναντι Θρακική ακτή, όπου μεταφέρθηκαν στο χωριό Μάκρη της Αλεξανδρούπολης. Η μνήμη τους τιμάται την Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους αγιους Πἐντε Νεομἀρτυρες (Μανουήλ Παλογούδας, Θεόδωρος Δημητρίου, Γεώργιος Κουρούνης, Γεώργιος Καλακίκος και Μιχαήλ Κύπριος), τα λείψανα των οποίων φυλάσσονται στην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα αλλά και στον τόπο μαρτυρίου τους, την Μάκρη και στις εικόνες στις εκκλησίες του νησιού απεικονίζονται με φουστανέλες.Το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης παρέμεινε άγνωστο και η τυπική αναφορά στη θυσία των κατοίκων της στην εθνική παλιγγενεσία, αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία των Αθηνών μόλις το 1980. Την καταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε πολύ χαρακτηριστικά ο Γάλλος Αύγουστος Βινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος λίγο αργότερα ζωγράφισε ένα πίνακα με θέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης, που βρίσκεται στο Λούβρο.

https://www.alexpolisonline.com/