Γρηγόρης Λιακατάς: Ο λεοντόκαρδος οπλαρχηγός

 

Ο Γρηγόρης Λιακατάς γεννήθηκε γύρω το 1799 κατά άλλους στον Ασπροπόταμο και κατά άλλους στο Ξηρόμερο. Ήταν ο μεγάλος γιος του Θύμιου Λιακατά και τα αδέρφια του ήταν ο Μήτρος, ο Σωτήρης, ο Κώστας και η πολυτραγουδισμένη για την ομορφιά της Δέσπω που με την βία την πήρε ο Αλή Πασάς στο χαρέμι του καί για να εξευμενίσει την οικογένεια του διορίζει τον Γρηγόρη Λιακατά αρματολό στο Κλείνοβο του Ασπροποτάμου, που ανήκε στο αρματολίκι του Ν. Στουρνάρη. Ο Ν. Στουρνάρης αν και ο Γρηγόρης ήταν πολύ νέος δεν είχε αντίρρηση να του δώσει την κόρη του,διότι τον θεωρούσε τίμιο άνθρωπο γιατἰ πήρε τον τίτλο του από την στάνη του σκοτώνοντας έναν μεγάλο κλέφτη και όχι από την αυλή του Αλή Πασά.

Η επανάσταση στην επαρχεία Ασπροποτάμου ξεκίνησε στις Ιουλίου του 1821 από τους οπλαρχηγούς Γρηγόρη Λιακατά, Ν. Στουρνάρη και Γιωργάκη Βελή από τα Άγραφα.Έπειτα από την μάχη του Κόρμπου που έγινε στις 5 Αυγούστου του 1823 ο Γ. Λιακατάς άφησε τον Ασπροπόταμο αφήνοντας αντικαταστάτη του τον αδερφό του Μήτρο Λιακάτα και κατέβηκε στο Μεσολόγγι για να μπορέσει να προσφέρει περισσότερες υπηρεσίες στη πατρίδα, από την μία πλευρά αλλά για να βρίσκεται κοντά στην οικογένεια του από την άλλη η οποία βρισκόταν στην Κεφαλονιά από τον περασμένο Μάρτιο.Το 1824 μαζί με τον πεθερό του ανέβηκαν ξανά στον Ασπροπόταμο για να ξαναφύγουν την άνοιξη του ίδιου χρόνου και να μην επιστρέψουν ποτέ, διότι και οι δύο αργότερα θα πέσουν μαχόμενοι για τις ανάγκες του έθνους.

Στην πολιορκία του Μεσολογγίου και σε μία από τις επιθέσεις του Κιουταχή ο Γρηγόρης Λιακατάς έχασε το δεξί του μάτι από έκρηξη βόμβας. Ήταν 28 Φεβρουαρίου του 1826 όταν οι Τούρκοι μετά την άλωση του Βασιλαδίου περικυκλώνουν το μικρό νησάκι Ντολμάς της λιμνοθάλασσας, λίγο νοτιότερα από το Ανατολικό (Αιτωλικό) Εκεί, ο Γρηγόριος Λιακατάς με 300 παλληκάρια από το Αιτωλικό κι όλη την ευρύτερη περιοχή του Ασπροποτάμου είχε αναλάβει την υπεράσπιση του Ντολμά, όπου αποτελούσε το τελευταίο οχυρό του Αιτωλικού. Μάλιστα, πριν την σύγκρουση τους μάζεψε και τους είπε: “Εμείς οι λίγοι όπου βρεθήκαμε εδώ θα βαστάξουμε ετούτη την ντάπια και αν ο Θεός βοηθήσει και νικήσουμε το νάμι (τιμή) είναι δικό μας. Μιντάτι (βοήθεια), δεν καρτεράμε από πουθενά”. Από το Μεσολόγγι βλέποντας τον Ντολμά να κινδυνεύει, έκαναν μια ακόμη παράτολμη έξοδο επιτιθέμενοι στο στρατόπεδο των Τούρκων, ελπίζοντας με αυτό τον αντιπερισπασμό να τους αναγκάσουν να φύγουν άπρακτοι από τον Ντολμά.Παρόλο που ο αντιπερισπασμός των Ελλήνων στο Μεσολόγγι ήταν απόλυτα επιτυχής καθώς σκότωσαν πάνω από 500 εχθρούς και γύρισαν πίσω με πολλά λάφυρα, ο Ντολμάς δεν μπόρεσε να αντέξει. Ο αρχηγός του Γρηγόρης Λιακατάς και πολλά από τα παλληκάρια του πέφτουν νεκροί.Στην παραπάνω μάχη τα σκοτωμένα παληκάρια ήταν όλοι συγγενείς του κι όλοι Σαρακατσαναίοι. Σ’ αυτή τη μάχη ξεκληρίστηκε όλο το Λιακατέικο σόι 39 τον αριθμό, καθώς και πολλοί Ασπροποταμίτες και οι καλύτεροι από τους Αιτωλικιώτες.Τρεις αγωνιστές μόνο κατάφεραν να γλυτώσουν και, βαριά πληγωμένοι, να καταφύγουν στο Αιτωλικό και να ειδοποιήσουν τους κατοίκους να το εγκαταλείψουν αμέσως.Έτσι, πολλοί Αιτωλικιώτες διασκορπίστηκαν στη γύρω περιοχή για να γλυτώσουν. Αρκετοί κατευθύνθηκαν προς τη τοποθεσία Ψηλή Παναγιά, εκεί όπου τα κλάματα των μικρών παιδιών, πρόδωσαν το κρησφύγετό τους και οι Τούρκοι τους σκότωσαν. Αυτός είναι και ο λόγος που γιορτάζουν την Αγια Αγάθη και έχει καθιερωθεί το ομώνυμο πανηγύρι.Περνώντας το ανατολικό γεφύρι, στην είσοδο του Αιτωλικού δεσπόζει η προτομή που διαιωνίζει τη δόξα του σπουδαίου οπλαρχηγού Γρηγόρη Λιακατά. Ο λεοντόκαρδος οπλαρχηγός τιμάται όπως κανένας άλλος από το Αιτωλικό που τον θεωρεί σύμβολο της πόλης και σε κάθε επέτειο της Μάχης του Ντολμά οι ντόπιοι καταθέτουν στεφάνι για την αυτοθυσία του κατά των Τούρκων.

Επίσης, ακόμη μια προτομή του υπάρχει από τις 15 Αυγούστου 1954 στον Κλινοβό, στην κεντρική πλατεία του χωριού των Τρικάλων που θεωρείται γενέτειρά του.

Διαδικτυακή εφημερίδα: iAitoloakarnania.gr