Ένας από τους νεότερους βιογράφους και συντοπίτης του, Κ. Γ. Δημόπουλος, μεταξύ των άλλων αναφέρει ότι ο Δήμος Σκλάτζας ή Κάλτζας, Σκαλτζοδήμος ή Καλτζοδήμος (συνήθως αναφέρεται Σκάλτσας), γεννήθηκε στην Αρτοτίνα Δωρίδας (επαρχία του νομού Φωκίδας) κατά το 1760 ή 1765 και πέθανε τον Σεπτέμβρη του 1826. Υπήρξε φημισμένος κλέφτης και αρματολός («άριστος» κατά τον Κ. Παπαρηγόπουλο, Ιστ. τ. 6, σ. 271) πριν την Επανάσταση και στρατηγός με πλούσια δράση κατά την Επανάσταση. Έδρα της δράσης του υπήρξε κυρίως η περιοχή της Δωρίδας και γενικότερα, η Ανατολική και Δυτική «Χέρσα» (Στερεά) Ελλάδα. Μικρός έβοσκε πρόβατα στα Βαρδούσια. Σκληροτράχηλος και ατίθασος όπως ήταν, όχι μόνο για να αποφύγει τον Ζυγό των Τούρκων, αλλά και για να εκδικηθεί συντάχθηκε με τους Κλέφτες Κοντογιανναίους που λημέριαζαν στην Οίτη, με δική του ομάδα και πλούσια επαναστατική δράση. Ο Αθανάσιος Διάκος και ο Γούλας ήταν πρωτοπαλίκαρά του. Όπως προκύπτει απ’ τις πηγες, ο γεναίος Σκάλτσας μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, όπως και οι προύχωντες της Δωρίδας. Στις 24 Μαρτίου 1821 0 Πανουργιάς κήρυξε την επανάσταση στο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία των Σαλώνων (Άμφισσα). Οι Τούρκοι κλείστηκαν στο κάστρο της πόλης και μάχονταν λυσσαλέα. Το κάστρο τελικά θα παραδιδόταν στις 10 Απριλίου.Από τις 23 Μαρτίου ο Πανουργιάς είχε ειδοποιήσει το Σκαλτσοδήμο, που ήταν καπετάνιος στο αρματωλίκι του Λιδωρικίου, να είναι έτοιμος. Ο Σκαλτσάς, αρματωλός της Δωρίδας, που είχε τότε 60 παλληκάρια, έστειλε αμέσως τον Παπαντρέα και τον Θανάση Μανίκα στα ορεινά χωριά της Δωρίδας γιά στρατολόγηση. Πράγματι, αμέσως μαζεύτηκαν 30 Νουτσομπριώτες(από το Ψηλό Χωριό), 45 Βοστιντσιώτες(από τον Δάφνο), 15 Κωσταρτσιώτες(από το Διχώρι), 10 Κριατσιώτες, 55 Πενταγιώτες, 10 Σουρουστιώτες(από την Κερασιά), 20 Τριστενιώτες και 80-100 Αρτοτινοί (από το καπετανοχώρι την Αρτοτίνα, από όπου καταγόταν ο ίδιος ο Δήμος Σκαλτσάς, καθώς και ο μέγας ήρωας Αθανάσιος Διάκος), καθώς και κάπου 100 από τα Παλαιοξάρια.Στις 28 Μαρτίου 1821 ο Σκαλτσοδήμος με τον Αναγνώστη Λιδωρίκη και τα παλληκάρια πάνε στο κτήμα του Λιδωρίκη, μεταξύ Λιδωρικίου και Μαλανδρίνου. Μέσα στο κτήμα υπήρχε ένα εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής, πήγε κι’ ο Παπαγιώργης Πολίτης απ’ τη Σεργούλα και ξημερώνοντας η 29 Μαρτίου νύχτα έκανε λειτουργία, κοινώνησε τα παλληκάρια και ευλόγησε τη σημαία και τα όπλα. Τα παλληκάρια ορκίστηκαν στη σημαία του σταυρού Ελευθερία η Θάνατο. Aμέσως ο Σκαλτσάς μοίρασε το μικρό του στράτευμα (λιγότεροι από 500) σε δυό σώματα, το ένα με επικεφαλής τον ίδιο στράφηκε κατά του Λιδωρικίου και το άλλο υπό τον Χαλβατζή κατά του Μαλανδρίνου .Πυροβολώντας και αλαλάζοντας οι Σκαλτσοδημαίοι μπήκαν στο Λιδωρίκι, ενώ οι Τούρκοι πανικόβλητοι κλείστηκαν στα σπίτια τους και άρχισαν τον πόλεμο. Ο αντίλαλος των όπλων, οι φωνές, οι βρισιές, ανακατωμένες με τους κλαυθμούς των άμαθων χανουμισών, αντιβοούσαν στις χαράδρες των Βαρδουσίων και της Γκιώνας, φέρνοντας το χαρμόσυνο άγγελμα της λευτεριάς.Η μάχη κρατούσε δυό μέρες και οι Τούρκοι δεν έλεγαν να το βάλουν κάτω .Τότε ο Σκαλτσάς άρχισε να βάζει φωτιά στα πρώτα σπίτια. Βλέποντας το αυτό ο Γιουσούφ Εφέντης, για να γλυτώσει ύψωσε λευκή σημαία. «Η αγριότητα της μορφής του Σκαλτσά, και τα ματωμένα γιαταγάνια ήταν το καλλίτερο επιχείρημα γιά την παράδοση των Τούρκων «Έξαλλοι οι Έλληνες, με επικεφαλής τη σημαία του σταυρού, με σάλπιγγες, τύμπανα και καραμούζες, και ανεμίζοντας τις φουστανέλλες τους, διέσχισαν τρεις φορές το Λιδωρίκι, πηδώντας και χορεύοντας. Έτσι πανηγύρισαν τη νίκη τους.Στο Μαλανδρίνο, οι Τούρκοι αμύνονταν σθεναρά από σπίτι σε σπίτι, έως ότου να σπεύσει προς τα ‘ κει ο Σκαλτσάς και σε δυό μέρες να τους πετσοκόψει.Σκότωσε 6.000 απο αυτους ! Έτσι ξεκαθάρισε η Δωρίδα απ’ τους Τούρκους, αλλά μόνο προσωρινά.Γιατί η ηρωική αυτή επαρχία, γεννήτωρ του μεγάλου Αθανασίου Διάκου, θα απελευθερωθεί οριστικά το 1828 από ελληνικά στρατεύματα υπό τον αγωνιστή Κίτσο Τζαβέλλα.
Ένας μικρός φόρος τιμής σε αυτούς τους πρώτους αγωνιστές, στην μικρή αυτή γωνιά της Ελλάδος που λέγεται Δωρίδα, στον νομό Φωκίδος. Σε αυτούς, που αψηφώντας τον συσχετισμό δυνάμεων, ξεκίνησαν τον επαναστατικό αγώνα, με σύνθημα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ»!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δεν επιτρέπονται νέα σχόλια.