Ο εθνικός μας ποιητής έχει αποσιωπηθεί, η οικία του έχει εγκαταλειφθεί από το κράτος ενώ πριν λίγα χρόνια βεβηλώθηκε το άγαλμά του στην Ακαδημίας.Ο Κωστής Παλαμάς είναι άγνωστος στον ελληνικό λαό. Κι είναι άγνωστος διότι δεν γνωρίζει τη σκέψη του, τις ιδέες του. Γνωρίζει μόνο κάποιον ποιητή που έγραψε τον «Δωδεκάλογο του γύφτου» ή τη «Φλογέρα του Βασιλιά». Από εκεί και πέρα είναι αποσιωπημένος και παραδομένος στη λήθη. Δεν χρειάζεται να πω τίποτα περισσότερο. Τώρα θα μιλήσει ο ποιητής, μέσα από αποσπάσματα που ανέσυρα από τόμους και χιλιάδες σελίδες των απάντων του από τις εκδόσεις Γκοβόστη
Ο πατριωτισμός μας είναι έμφυτος. Κι εγώ είμαι εθνικιστής
Έλληνες είμαστε πάντα! Ας πάνε να λεν’ ό,τι θέλουν αυτοί που μου αναφέρατε. Έλληνες είμαστε! Όσο και να μην το θέλουν οι ξένοι, όσο και μεις να μην το θέλουμε πάλι θα πάμε μπροστά! Μην απελπίζεσθε.
''Πάνω στο πρόσωπο του Καραϊσκάκη συγκεντρώνω τα όνειρα της Φυλής μου.Ο Καραϊσκάκης. Η Πατρίδα. Η φυλή. Και προ και μετά τον πόλεμον πολλές νέες ιδέες εφάνηκαν και εκινήθηκαν. Ανάμεσα σ’ αυτές και η Σοσιαλιστική. Όχι πια η ιδέα της Πατρίδας, μα η ιδέα μιας ευτυχισμένης Ανθρωπότητας. Στη Ρωσσία η ιδέα επροχώρησε πιο πολύ. Ο Κομμουνισμός. Μα και εδώ η ιδέα αυτή είχε την επίδρασή της. Η αντίληψη των καινούριων ιδεών ίσως δεν είναι τόσο κοντά σ’ εμέ. Σ’ εμέ το μεγάλο Ιδανικό είναι άλλο. Είναι η «Μεγάλη Ιδέα» Αυτὀ καθαυτό η Μεγάλη Ιδέα. Ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς. Εκπληρώνει ίσως τον προορισμό της η πατριδολατρεία στην Ποίηση και πλατύτερα.Επειδή είμαι τόσο πατριδολάτρης όλες οι κρίσιμες στιγμές του Έθνους μας έχουν αποτυπωθή στους στίχους μου''
''Ο Κωστής Παλαμάς και το Ελληνικόν Πνεύμα''
''Η Τέχνη μόνη ζωντανεύει τις ιδέες και τις κάνει αποτελεσματικές. Το βιβλίο του Ίδα, έργο τέχνης πάντα, δεν έχει σκοπό του την καλλιτεχνική απόλαυση.Μέσο του είναι η ομορφιά για το κήρυγμα της ενέργειας.Η Μακεδονία είναι οποίου την πάρη! Σώνουν οι μάρτυρες! Ήρθεν η ώρα των ηρώων! Για τούτο φαίνεται πως είναι καμωμένο με λιγώτερα λόγια, με περισσότερα πράγματα. Είπανε για το Βαλαωρίτη πως έβαλε την ποίηση στη φιλοπατρία.Ο Ίδας βάζει στη φιλοπατρία τη σκέψη.Είναι το πρώτο του αυτό βιβλίο που θα έλεγα πως μας φέρνει στον κόσμο των φυλετικών ιδανικών''
«Υπό τα προσχήματα της ελευθερίας δήθεν του πνεύματος και των δικαιωμάτων του ατόμου, την νικητήρια ψήφο παρέχει η μάλλον τυφλή κι ανήθικη οχλοκρατία.»
Εφημερίδα «Ακρόπολις», 29 Σεπτεμβρίου 1899
«Υπό τον μεγαλορρήμονα κήρυκα των κοινοβουλευτικών ελευθεριών κρύβεται ο δουλοπρεπέστατος των ραγιάδων»
«Το Άστυ» 28 Φεβρουαρίου 1899
«Υποπτευόμαστε πως το αίσθημα της φυλής μπορεί να είναι στο αίμα, μα τρέφεται και με την ιδέα, και πρώτ’ απ’ όλα είν’ ιδανικό.Η εθνική αποκατάσταση αγκάλιασμα του πιο μεγάλου ιδανικού της φυλής.»
Η επέτειος, 1913
«Όπου ελεύθεροι όλοι και με ίσα δικαιώματα, πολιτισμός δεν υπάρχει.»
Σημειώματα στο περιθώριο
«Ελληνισμός θα πη μόρφωση, πολιτισμός. Κι Ελληνισμός θα πη λαός, εθνισμός.»
Σημειώματα στο περιθώριο
«Η πειθώ! Ποιος θάρνηθή τη δύναμή της και το δίκιο της; Ποιος δε θ’ ανατριχιάση στόνομα της βίας; Και όμως. Η βία μας δείχνεται σαν ιστορικός νόμος. Τίποτα δε γίνεται με τη θεληματική συγκατάβαση, όλα με το στανιό. Και σε τούτο χρωστάμε την προκοπή. Τι θέλετε να κάμω; Η πειθώ και ο καταναγκασμός, λέει ο κάπου ο Taine, οι δυο κυρίαρχοι του κόσμου, ο Κούμπλοβιτς λέει, απλούστερα: ο καταναγκασμός. Αυτός είναι η φύση της ιστορίας!»
Σημειώματα στο περιθώριο
«Ο Ψυχάρης θρησκολάτρης πια εθνικιστής αντιμπολσεβικιστής φανατικός, τη δηλώνει την εγκάτων του την πίστη: «Ο μεγάλος πόλεμος μας άλλαξε τις νοοτροπίες μας».
«Τα μεγάλα εθνικά ιδανικά όταν ανθίζουν και ζούνε στο σπίτι του καθενός, ο ποιητής τους χτίζει παλάτια. Τα μεγάλα εθνικά ιδανικά, όταν ξεπέφτουν, κι ο καθένας τα διώχνει από το σπίτι του, ο ποιητής τα παίρνει στο καλύβι του και άσυλο τους δίνει.»
«Ο έρωτας των φύλων δίνει και παίρνει ανεξάντλητα στην ποίηση, ενώ η αγάπη της πατρίδας είναι μία, γιατί μία είναι και η πατρίδα για τον καθένα, θρησκεία και λατρεία, κι ένας είναι ο τρόπος που εξωτερικεύεται του είδους αυτού η αγάπη.»
Ποιητική και Πολιτική
«Πιστεύω πως δεν είναι άξιος ν’ αλλάξη, να μεταβληθή κρύβοντας την μάσκα του, σε συντηρητικό εθνικιστή σοσιαλιστή, να κλείση τα μάτια χριστιανικά προσευχόμενος»
Στη κριτική του για το βιβλίο «Σύντροφοι επλανήθημεν» για τον μπολσεβίκο ήρωα του μυθιστορήματος
«Οι τόποι που κινούνται τα Σοβιέτ και οι τρόποι με τους οποίους πολιτεύονται, όσο κι αν ευρίσκομ’ έξω και ολόμακρα, μου είναι αντιπαθητικοί. Χορείες δυσκολοξεχώριστες μέσα στ’ ολόγοργο δαιμονισμένο πέρασμά τους από τα εκστατικά μάτια μου, τσαρισμοί και μπολσεβικισμοί. Σοβιετικές δημοκρατίες και τσαρικές απολυταρχίες μου είναι σχεδόν το ίδιο μ’ όλες τις τρανές των ίσως διαφορές εις τα καθέκαστα και τη Χριστιανική – να μια λέξη όλως διόλου αντισοβιετική – συμπάθεια που μου εμπνέει ο τραγικός εξαφανισμός της προσοβιετικής Ρωσίας από το θέατρο του κόσμου».
Περ. Πολιτικά Φύλλα Ιούλιος 1931
Ο Κωστής Παλαμάς παραθέτει απόσπασμα ομιλίας ενός Έλληνος πρέσβη στο Λονδίνο, ονόματι Δημήτριος Κακλαμάνος στο άρθρο του, «Βυρωνολάτρης επίλογος». Δημοσιεύτηκε στις 9 Ιουνίου του 1924 στην εφημερίδα
«Ελεύθερος Λόγος»:
Και η κάπως θλιβερή σκέψη εμπνέει την υψηλότερα ευγενική κραυγή, επίκληση προς το χρέος των Πατρίδων να ποράγουν της Τέχνης τη λατρεία στα πρόσωπα των υπέροχων που την εκπροσωπούν: «Επάνω από το εφήμερον των πολιτικών περιπετειών, επάνω από την αστάθειαν των εθνικών τυχών, επάνω και από τα κύματα της ιστορικής ακμής και παρακμής, η Τέχνη απλώνει μεγαλοφάντους, προστατευτικάς και αιωνίας τας πτέρυγας. Αντλεί την δύναμίν της από αυτήν την βαθυτέραν υπόστασιν του Έθνους. Και ως αυτή η ψυχή της Φυλής, λάμπουσα, φλογερά, αθάνατος, την φωτίζει, την οδηγεί, την υψώνει, πνεύμα κυρίαρχον του μέλλοντος, έξαρσις προς το αιώνιον ιδανικόν. Την ψυχήν αυτήν της Φυλής ας μη αφήσωμεν να γίνεται πτωχοτέρα, και εκείνοι, από το δαιμόνιον των οποίων ενδυναμώνεται, ας είναι δι’ ημάς υπέρτεροι από κάθε τι άλλο. Ο ποιητής όστις είναι ικανός να ενσαρκώση τα υψηλότερα ιδεώδη του Έθνους του, ας μας είναι τόσον προσφιλής, όσον εκείνος, ο οποίος δίδει το αίμα του υπέρ της πατρίδος. Ο Ποιητής και ο Ήρως ας είναι εν και το αυτό δι’ ημάς!».
«Γλώσσα, πατρίδα, ιστορία, την αλήθεια τους κανείς δε μου τη δασκάλεψε. Έρχεται ο ποιητής και με μπάζει και στων τριών το νόημα. Μ’ αγγίζει με το μαγικό του ραβδί και μου ψιθυρίζει: Άνθρωπος είσαι, και μ΄ένα τίτλο αρχοντιάς ξεχωριστό: ελληνικό αίμα, και κάτι θετικώτερο: ελληνική συνείδηση. »
Σημειώματα στο περιθώριο
Αλέξανδρος Καρράς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δεν επιτρέπονται νέα σχόλια.