Οι πληροφορίες που διατίθενται για τη θέση των ελληνίδων στην Τουρκοκρατία προέρχονται κυρίως από τις αναφορές των περιηγητών, που επισκέπτονταν περιοχές κάτω από ποικίλες στρατιωτικές και πολιτικές συνθήκες και για διαφορετικούς λόγους, καθώς επίσης και από τα δημοτικά τραγούδια, πολλά από τα οποία αναφέρονται στην πολεμική δράση και τις ηρωικές πράξεις γυναικών. Αξιομνημόνευτη είναι, επίσης, «η συμβολή της Καλλιρρόης Παρρέν και των συνεργατριών της, που συγκέντρωσαν σπυρί-σπυρί τις πληροφορίες και τις δημοσίευσαν στην «Εφημερίδα των Κυριών», καθώς, επίσης και της Σωτηρίας Αλιμπέρτη. Δυστυχώς, οι ιστορικοί και οι βιογράφοι του προηγούμενου αιώνα που ασχολήθηκαν με την περίοδο της Ελληνικής επανάστασης παρέλειψαν να συμπεριλάβουν στα έργα τους την κοινωνική δράση και την πολεμική συμβολή των γυναικών.Αν και, όπως αναφέρεται, η εκπαίδευση των γυναικών ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, υπήρχαν μορφωμένες γυναίκες, όπως η μητέρα του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου Ρωξάνη, που είχε διδαχθεί από το μεγάλο λογοθέτη Ιωάννη Καρυοφίλλη και θεωρούνταν μια από τις πιο μορφωμένες γυναίκες της επΠολλές από τις γυναίκες αυτές, κυρίως οι φαναριώτισσες, δώριζαν χρήματα σε μορφωτικά ιδρύματα ή επιχορηγούσαν μεταφράσεις και εκδόσεις λογοτεχνικών και άλλων βιβλίων. Έτσι, η Μαρία Σούτσου, σύζυγος του λογοθέτη Δράκου Σούτσου, και η Ελένη Σούτσου, σύζυγος του Δημητρίου Σούτσου, δώρισαν χρήματα για την Πατριαρχική Σχολή, η Ελέγκω, σύζυγος του Μιχάλη Βλαγκάζη, πρόσφερε 2000 πιάστρες στο Σχολείο της Κωνσταντινούπολης. Η Ελένη, σύζυγος Μανώλη Ζάβρα, από τη Θεσσαλονίκη επιχορήγησε την επανέκδοση της μετάφρασης του βιβλίου «Του νέου Ρομπινσόν συμβάντα», που τυπώθηκε στη Βιέννη το 1819. Πολλές ήταν, επίσης, και οι μορφωμένες γυναίκες που μετέφρασαν ή έγραψαν οι ίδιες λογοτεχνικά έργα.
Ελισάβετ Υψηλάντη
Μητέρα των Υψηλάντηδων, αποκαλούνταν «Πρωτομάνα των Φιλικών»έρχεται πρώτη να χρηματοδοτήσει τον αγώνα που προετοιμάζεται. Στις 16/2/1821 στο αρχοντικό της συγκεντρώνονται οι Φιλικοί για να αποφασίσουν την στιγμή της εξεγέρσεως. Η ηθική και υλική συμβολή της Υψηλάνταινας είναι τόση, που ο Αλέξανδρος (Υψηλάντης) συγκινημένος λέει στους άλλους εταίρους: «Γράψτε στο τέλος της διακύρηξης «φιλώ το χέρι της μητρός μου». (Γυναίκες στην Φιλική Εταιρία και Φαναριώτισσες, Κούλας Ξηραδάκη, Αθήνα 1971)
Ευφροσύνη Νέγρη
Η Ευφροσύνη Νέγρη, λέει η συγγραφέας Παρρέν: « Ειργάσθη, προς διάδοσιν των κυοφορουμένων τότε φιλελευθέρων ιδεών και η αίθουσα της απετέλει το κέντρον των μυστικών συναθροίσεων των μεμυημένων ομογενών. Υπό τας μυροβόλους ανθοδέσμας των πολυτελών δοχείων, εκρύβοντο τα εγχειρίδια* και τα όπλα, τα οποία κρυφά και μεταξύ δύο φιλοφρονήσεων μετεβιβάζοντο εις τους ήρωας, οίτινες υπό τοιούτων γυναικών ενεθαρρύνοντο εις την ευγενή και μεγάλην απόφασιν να πληρώσωσι με το αίμα τους την ελευθερία της χώρας των».
Φωτεινή Κολοκοτρώνη – Τζαβέλα
Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το1809 ή το 1811 κατ άλλη εκδοχἠ και ήταν κόρη του οπλαρχηγού Φώτου Τζαβέλα και αδελφή του αγωνιστή της επανάστασης του 1821 και μετέπειτα πρωθυπουργού της Ελλάδας, Κίτσου Τζαβέλα.Λέγεται πως την ημέρα που γεννήθηκε, ο πατέρας της δηλητηριάστηκε από όργανα του Αλή Πασά και ως εκ τούτου, έλαβε το όνομά του. Το 1820 επέστρεψε μαζί με την οικογένειά της στο Σούλι ενώ το 1822 βρήκε καταφύγιο στο Μεσολόγγι.Το 1827 κατέφυγε στο Ναύπλιο.Εκεί,παντρεύτηκε τον γιο του Κολοκοτρώνη Ιωάννη αγωνιστή της ελληνικής επανάστασης.Μάλιστα, μεταξύ των γαμήλιων δώρων, συγκαταλεγόταν και ένα ζευγάρι βραχιόλια, δώρο του κυβερνήτη της Ελλάδας, Καποδίστρια.Απέκτησε επτά παιδιά: δύο γιους και πέντε κόρες.Κατά την Οθωνική περίοδο,η Φωτεινή έγινε κυρία επί των τιμών στη βασιλική αυλή καθώς και σύμβουλος της Αμαλίας,ενώ τον Μάιο του 1862, όταν ο σύζυγός της ανέλαβε την πρωθυπουργία, έγινε η πρώτη κυρία της χώρας.Απεβίωσε στην το 1890 έπειτα από επίπονη ασθένεια.
Μαριγώ Ζαραφοπούλα
Μια γυναίκα απ’τις λίγες που μυήθηκαν την Φιλική Εταιρία στις αρχές του 1821.Την Μαριγώ την χρησιμοποίησαν πολλές φορές για μεταφορά πολύτιμων εγγράφων. Έδωσε πολλές φορές λεπτά στην Εταιρία της Πόλης, πήρε μυστικά απ’ τους Τούρκους και τα ‘φερε στους Φιλικούς, έσωσε πατριώτες απ’ την προδοσία του Ασημάκη και φυγάδεψε στελέχη του αγώνα σε στιγμές κινδύνου. Εφυλακίσθη και εξωρίσθη ως λαβούσα μέρος εις την Εταιρίαν(Γυναίκες στην Φιλική Εταιρία και Φαναριώτισσες,της Κούλας Ξηραδάκη 1971) Άρχισε την δράση της στην Πόλη από τα Ταταύλα όπου είχε γεννηθεί μαζί με τον αδελφό της Χατζή-Βασίλη Σαράφη προτού ο Ασημάκης Θεοδώρου προδώσει τα μυστικά της οργάνωσης στις οθωμανικές αρχές, ανέλαβε, χρησιμοποιώντας τις γνωριμίες της με διάφορους αξιωματούχους, να πληροφορηθεί λεπτομέρειες για το συμβάν, αποστολή την οποία έφερε εις πέρας.Έγινε πιστή συνεργάτης των: Περραιβού, Παπαφλέσσα, Χρυσοσπάθη και Αγγαλόπουλου, έδωσε πολλές φορές χρήματα στην “Εφορία της Πόλης “, πέτυχε τη δραπέτευση των γιων του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που διέμεναν στην Πόλη ως αιχμάλωτοι. Όταν αποκαλύφθηκε η συμμετοχή της ίδιας αλλά και του εμπόρου αδελφού της, Χατζηβασίλη, στη Φιλική Εταιρεία, γνώρισε διώξεις ενώ ο αδελφός της καρατομήθηκε στις 23 Απριλίου 1823.Τελικά, μετά από μεγάλες ταλαιπωρίες, η Ζαραφοπούλα κατάφερε να μεταβεί στην Υδρα, κομίζοντας μαζί της μεγάλο χρηματικό ποσό το οποίο διέθεσε για τις ανάγκες της Επανάστασης.Στην Πελοπόννησο χρησιμοποιήθηκε από τους Κολοκοτρώνη και Υψηλάντη ως κατάσκοπος εντός της Τριπολιτσάς και του Ναυπλίου.Τα επόμενα χρόνια, χρηματοδότησε την εκστρατεία του Φαβιέρου στην Κάρυστο καθώς και την αντίστοιχη του Χατζημιχάλη Νταλιάνη στην Κρήτη.Μεσούσης της Επανάστασης, παντρεύτηκε τον αξιωματικό Γεώργιο ή Θεόδωρο Στεφάνου ο οποίος σκοτώθηκε μαχόμενος, αποκτώντας μαζί του δύο παιδιά.Η Ζαραφοπούλα δεν λυγίζει ούτε από τη αγχόνη του αδελφού, ούτε από τον άδικο χαμό του συζύγου και συνεχίζει την δράση της ώσπου τελειώνει η σκλαβιά μαζί και η μεγάλη της περιουσία. Μόνη πια με τα δυο ανήλικα παιδιά της έρχεται να συνεχίσει την ζωή της σαν όλους τους απλούς ανθρώπους σαν να μην συνέβη τίποτα. Με τα χρόνια που ακολουθούν είναι δύσκολα . Οι στερήσεις και οι ταλαιπωρίες την γονατίζουν και η αδιαφορία του κράτους την πληγώνει θανάσιμα. Οι επιτήδειοι και οι ψευτοφιλόδοξοι μπαίνουν μπροστά, προβάλλουν τίτλους για ηρωισμούς που δεν έκαναν και παίρνουν αποζημιώσεις και συντάξεις και οι πραγματικοί αγωνιστές παραγκωνίζονται και ζητιανεύουν.Ο καιρός πέρασε με την ελπίδα του αύριο. Πολλές φορές εζήτησε μια συνταξιούλα, ένα κάτι ελάχιστο για να μπορέσει να σταθεί στην ζωή, αυτή και τα παιδιά της, σκληροί όμως και άπονοι οι τότε ιθύνοντες την άφησαν να πεθάνει σε έσχατη ένδεια χωρίς “ν’ αξιωθεί μιας ελάχιστης αμοιβής” για τις θυσίες που έκανε.Κανένας ιστορικός δεν την αναφέρει, κανείς δεν βρέθηκε να γράψει και δυο λόγια για κείνη.Έπρεπε να ανεβεί τον Γολγοθά των ηρώων, να ξεκληριστεί το σπίτι της, να θυσιαστούν ο αδελφός της και ο άντρας της , να χάσει την περιουσία της , να δει τα παιδιά της να υποφέρουν, “να καταστεί σχεδόν άχρηστος και να στερηθεί και αυτού του επιούσιου “, γριά πλέον για να αναγκαστεί να υποβάλει μια αίτηση εζήτησε μια μικράν βοήθεια δια του Τζαβέλα (1865) από το κράτος, αλλά ουδέν έλαβε. Κι’ ας είχε προσκομίσει στην εξεταστική επιτροπή τέσσερα πιστοποιητικά των Κολοκοτρώνη, Χατζηχρήστου Νικηταρά που βεβαίωναν την δράση της κι’ απ’ αυτά που ευτυχώς εσώθησαν για να μάθουμε κι’ εμείς λίγα πράγματα από την ζωή της. Αλλιώς θα έμενε κι’ αυτή άγνωστη και λησμονημένη όπως μένουν όλοι εκείνοι που ξεκινούν για τον αγώνα με σκοπό τους την πίστη και όχι το κέρδος ή την δόξα.Πέθανε άπορη μετά το 1865, έτος κατά το οποίο αιτήθηκε σύνταξη από την Επιτροπή Εκδουλεύσεων
Μυημένη στη Φιλική Εταιρεία και η οποία, λόγω του σθένους που επέδειξε στη μάχη της πολιορκίας της Ακρόπολης κι αναγνωρίστηκε από τους άνδρες ως καπετάνισσα.
Μαμούραινα
Σύζυγος του Ιωάννη Μαμούρη
Ελένη Αναγνωστοπούλου
και η μητέρα των αγωνιστών Λέκκα.
Επίσης, ο Νικόλαος Καρώρης στο Ημερολόγιο της Πολιορκίας των Αθηνών αναφέρει την περίπτωση μιας γυναίκας από τα Κιούρκα, η οποία διέφυγε από το στρατόπεδο των Τούρκων, όπου κρατούνταν ως αιχμάλωτη, και πληροφόρησε τους Έλληνες για τις τούρκικες δυνάμεις.
Κωνσταντίνα Ζαχαριά
Εδράξατο των όπλων, ίνα εκδικηθή,ηγουμένη πεντακοσίων χωρικών.Αφού ηνάγκασε τους Τούρκους να εγκλεισθώσιν εν τω φρουρίω Μιστρά, ανέρχεται τον ρουν του Ευρώτα μέχρι Λεονταρίου , ένθα ανατρέπει την Ημισέληνον των τεμενών και πυρπολεί τον οίκον του Βοϊβόδα , όστις πίπτει υπό τας βολάς αυτής. (Φ.Πούκεβιλ, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Α’ τόμος)
Ο Αντ. Αντωνιάδης στη «Μεσολλογιάδα» αναφέρει επίσης καποια 20χρονη Μαρία που φορούσε στολή οπλίτου με φέσι και με σταυρό στο στήθος της που ήταν στην έξοδο. Αναφέρει τη Βάσω τη Γαλαξειδιώτισσα και την Τασούλα που πολέμησαν κατά τη νύχτα της εξόδου. Και τη θυγατέρα του Ζέρβα που αιχμαλωτίστηκε.
Ο Δικ. Βαγιακάκος στο βιβλίο του «Μανιάτικα» αναφέρει τη Γερακίνα,τη Πολυξένη Καβάκου τη Ελένη Γιατράκου,την Ιωάννα Γιατράκου, την Ελένη Λαμπροπούλου, τη Ροζάκαινα, τη Ραλλού Πιέρου Μαυρομιχάλη την Πανώρια Βοζίκη.
Ζαμπέτα Κολοκοτρώνη
Η οποία στον Μοριά «μοιράστηκε τις περιπέτειες των Κολοκοτρωναίων με θάρρος και παλληκαριά» μαζί με την καπετάνισσα μητέρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Άννα Τριτζοπούλου-Λαούπη
Παρουσιάστηκε με 23 εθελοντές για να πολεμήσουν,αλλά οι οπλαρχηγοί Π. Μαυρομιχάλης, Π. Γιατράκος και Ν. Σταματελόπουλος,αρνήθηκαν να την δεχτούν στο στράτευμα (υπήρχαν κι αυτά)
Αγγελίνα Νικήταινα
Σύζυγος του Νικηταρά,πρόσωπο με πολιτική γνώμη και κρίση, κλήθηκε να διαμεσολαβήσει, όταν «ξέσπασε ο πρώτος εμφύλιος» ανάμεσα στην παράταξη του Κολοκοτρώνη και την κυβέρνηση Κουντουριώτη.Η ίδια σε επιστολή της προς τον Γ. Κουντουριώτη, με το μέρος του οποίου ήταν ο αδελφός της, ενώ ο άνδρας της ήταν με το μέρος του Κολοκοτρώνη, γράφει: «Είναι δύσκολον να σας παραστήσω την λύπην της ψυχής όπου εδοκιμάσαμεν όλοι οι ευαίσθητοι πατριώται όταν οφθαλμοφανώς είδομεν αναμμένον τον εμφύλιον πόλεμον εις τους κόλπους της πατρίδος μας και χριστιανούς Έλληνας να σκοτώνουν ασπλάγχνως τους αδελφούς των χριστιανούς» (Κ. Ξηραδάκη 1995)
Αικατερίνη Μάρκου Μπότσαρη
Αγγελική Κώτση
Γεωργίτσα Σαφάκα, αλλά και πολλές ανώνυμες Σουλιώτισσες που έπεσαν ομαδικά στο Σέλτσο, όπου άλλες κατακρεμνίστηκαν και άλλες πνίγηκαν στον Αχελώο ή έπεσαν στο Ζάλογγο,οι Μεσολογγίτισσες, είναι κάποιες μόνο από τις γυναίκες του Σουλίου που έβαλαν τη σφραγίδα τους στις μάχες κατά των Τούρκων και διακρίθηκαν για την αυτοθυσία τους.
Δέσποινα Κανάρη η σύζυγος του ναυάρχου Κανάρη
Αγγελική Τσάκαλη, «που χώρισε τον άντρα της, Ν. Παπαδημητράκη, γιατί στην εκστρατεία της Χίου, φοβήθηκε και το ’σκασε από το πυρπολικό του Κανάρη».
Δόμνα Βισβίζη Αυτἠ που ανέλαβε τη διοίκηση του πλοίου, που διοικούσε ο πλοίαρχος σύζυγός της, ως άλλος ανήρ,ενώ ο Οδ. Ανδρούτσος «πιστοποιεί με έγγραφό του ότι η Δόμνα Βισβίζη τον Μάη του 1822 έσωσε αυτόν και τους άντρες του προμηθεύοντας τρόφιμα και πολεμοφόδια, που χωρίς αυτά ο στρατός του θα είχε διαλυθεί»
Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα
Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και συμμετείχε δυναμικά με οχτώ πλοία στην πολιορκία του Ναυπλίου, διοικώντας η ίδια το πλοίο «Αγαμέμνων», το οποίο όπλισε με δεκαοκτώ κανόνια. Αφού λύθηκε η πολιορκία του Ναυπλίου, αποβιβάστηκε στους Μύλους και από ᾽κει έφτασε έφιππη στο Άργος, συνοδευόμενη από το γιο της και τον Γκίκα Μπότσαρη, μεταφέροντας χρήματα και πολεμοφόδια και ενθαρρύνοντας τους πολεμιστές. Πολέμησε στην Τριπολιτσά δίπλα στον Κολοκοτρώνη, ενώ τον Μάιο του 1821 πολιόρκησε με το πλοίο της «Αγαμέμνων» το απόρθητο φρούριο της Μονεμβασιάς, αναγκάζοντας τους πολιορκημένους Τούρκους να παραδοθούν.
Μαντώ Μαυρογένους καπετάνισσες του στόλου
Εξυπνη, μορφωμένη, όμορφη και γλωσσομαθής, αφού εκτός από τη μητρική της γλώσσα μιλούσε ακόμη τουρκικά, γαλλικά και ιταλικά, όταν κηρύχθηκε η επανάσταση εγκαταστάθηκε στη Μύκονο και έλαβε μέρος στο πατριωτικό συμβούλιο. Ναύλωσε για τις ανάγκες του αγώνα δύο πλοία, τα οποία έστειλε μαζί με άλλα μυκονιάτικα στην Εύβοια. Τον Οκτώβριο του 1822, ως επικεφαλής σώματος Μυκονιατών, απέκρουσαν διακόσιους Αλγερινούς που αποβιβάστηκαν στο νησί. Το 1823 συμμετείχε με ένα μικρό στόλο στην εκστρατεία της Καρύστου και για τη συμμετοχή της αυτή της απονεμήθηκε «μοναδικό προς γυναίκα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, το αξίωμα του επιτίμου αντιστρατήγου, που το 1829 επικυρώθηκε επίσημα από τον Καποδίστρια και της παραχωρήθηκε κεντρικό σπίτι στο Ναύπλιο για εγκατάστασή της», ενώ στη Μύκονο στέφθηκε με δάφνινο στεφάνι, όπως αρμόζει «εις τους πολεμιστάς οι οποίοι ήθελον διακριθεί επ’ ανδραγαθία επί του πεδίου της μάχης». Στην Ύδρα γνώρισε τον Κανάρη, ενώ μαζί με τους Γκούρα, Οδ. Ανδρούτσο και Διαμαντή έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Φωκίδας. Προσπαθώντας ακόμη να εκμεταλλευτεί το ρεύμα του φιλελληνισμού που εκδηλώθηκε στην Ευρώπη και στην Αμερική έγραψε στις Γαλλίδες και στις Αγγλίδες, προκειμένου να τις ευαισθητοποιήσει υπέρ της ελληνικής υπόθεσης. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται σε έργο του Ιωαν. Ζαμπέλιου, έγραψε και στον Καποδίστρια, προκειμένου να τον προειδοποιήσει για το δόλο των Μαυρομιχάληδων. Η Μαντώ Μαυρογένους προσέφερε ό,τι είχε στην κατοχή της στον αγώνα του έθνους για την απελευθέρωση, γεγονός που την έφερε σε ρήξη με την οικογένειά της, και στο τέλος δεν της απόμεινε τίποτε από την περιουσία της. Η Μαντώ όπως η Μπουμπουλίνα και πολλές άλλες γυναίκες, είχε μυηθεί κι αυτή στη Φιλική Εταιρεία.
https://chilonas.com/2019/01/31/https-wp-me-p1op6y-cgw/
Οι γυναίκες της περιοχής του Σουλίου.
Ο Χορός του Ζαλόγγου αποτελεί ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό ιστορικό και λαογραφικό περιστατικό που συνέβη 18 χρόνια πριν την Ελληνική Επανάσταση του 1821, στο τέλος του Δεκεμβρίου του 1803 στη κορυφή του όρους Ζάλογγο, εξ ου και η ονομασία του, ο οποίος και κατέληξε «εν χορώ» σε μια ομαδική απελπισμένηαυτοκτονία ορεσίβιων γυναικών της περιοχής Σουλίου. Οι φήμες του συγκινητικού αυτού γεγονότος κάλυψαν πολύ γρήγορα όχι μόνο τον τουρκοκρατούμενο ελλαδικό χώρο, αλλά ήταν αυτές που κυριαρχούσαν στις ειδήσεις στην Ευρώπη κατά την έναρξη της ελληνικής επανάστασης, λαμβάνοντας μάλιστα ιδιαίτερες συγκινησιακές φορτίσεις και διαστάσεις θαυμασμού
Μόσχω Τζαβέλλα (1760-1803). Χαρακτηριστικός τύπος της Σουλιώτισσας. . Γυναίκα του Λάμπρου Τζαβέλα. Ήταν μετρίου αναστήματος, μελαχρινή κι ωραία και επέδειξε ψυχικό σθένος, δύναμη χαρακτήρα και φιλοπατρία. Η Καπετάνισσα Τζαβέλαινα αγωνίστηκε το 1792 εναντίον του Αλή Πασά ως αρχηγός 400 Σουλιωτισσών. Ανάμεσα στις γυναίκες είναι και η Σόφω η κόρη της Τζαβέλαινας. Επί κεφαλής των γυναικών του Σουλίου στην κρίσιμη στιγμή ρίχνεται στην μάχη, πλευροκοπά το Τούρκικο ασκέρι και χαρίζει την νίκη. Ο ηρωισμός της Μόσχως έχει απαθανατιστεί στα δημοτικά μας τραγούδια. Η Μόσχω μετά την καταστροφή του Σουλίου ακολούθησε το δρόμο προς την Πάργα και από κει στα Επτάνησα. Πέθανε τελικά κατά το 1803.
«Πουθενά αλλού οι γυναίκες δεν απολαμβάνουν τόση ελευθερία κι ωστόσο καμιά κατάχρησή της δεν παρατηρείται. Εργάζονται και τραγουδάνε.». Οι σφαγές στο νησί(1822) εμπνέουν το Γάλλο ζωγράφο Ντελακρουά, που στο γνωστό του πίνακα αποτυπώνει όλη τη φρίκη αυτής της τραγωδίας. Από τους 100.000 κατοίκους στο νησί έμειναν λιγότεροι από 2000. «Χιλιάδες γυναίκες , κορίτσια κι αγόρια πουλιόνταν κάθε μέρα στο παζάρι. Πολλά από αυτά τα δυστυχισμένα πλάσματα αυτοκτόνησαν κατά τη μεταφορά. Βλέπεις γυναίκες να μη δέχονται τροφή, μ’ όλο που μαστιγώνονταν, για να πεθάνουν από την πείνα», ανέφερε ο Άγγλος πρόξενος στη Σμύρνη Francis Werry.
Πελοποννήσσιες
Ούτε εκεί οι γυναίκες δεν έμεναν αμέτοχες στους αγώνες. Στο ημερολόγιο του Μανιάτη γιατρού Παπαδάκη είναι μεγάλος ο αριθμός των γυναικών με τραύματα από πέτρα, στιλέτο ή μπατολιά (πυροβολισμό). Ενας περιηγητής είδε στην Καρδαμύλη τις κοπέλες να αγωνίζονται στο λιθάρι και τη σκοποβολή. Κάποιος άλλος έγραψε στο βιβλίο του, πως μια γυναίκα για να του δείξει την ικανότητά της στη σκοποβολή, του πρότεινε να βάλει το καπέλο του σε απόσταση περίπου 130 μέτρων για να το τρυπήσει, μα αυτός δεν δέχθηκε.
Κωνσταντίνα Ζαχαριά
Αρπαξε τα όπλα , για να εκδικηθεί , και ύψωσε σημαία στην κατοικία της! Οι γυναίκες φλέγονται από τις διηγήσεις της και την ακολουθούν στην κοιλάδα της Σπάρτης , εκεί διακηρύσσει την αναγέννηση της Ελλάδος ηγουμένη πεντακοσίων χωρικών.Αφού ανάγκασε τους Τούρκους να κλειστούν στο φρούριο του Μιστρά , ανέρχεται τη ροή του ποταμού Ευρώτα μέχρι το Λεοντάριο , εκεί ανέτρεψε την Ημισέληνο των τεμένων και πυρπολεί τον οίκον του Βοιβόδα , ο οποίος πέφτει από τις βολές της.
Χαρίκλεια Δασκαλάκη
Η ηρωίδα ήταν κόρη, σύζυγος και μητέρα αγωνιστών. Ο σύζυγός της, Μιχαήλ Δασκαλάκης, ήταν απόγονος του Δασκαλογιάννη. Και οι τρεις γιοι της έπεσαν σε μάχες του 1866. Πρωταγωνίστησε στην πολιορκία του Αρκαδίου. Οι οπλαρχηγοί που βρίσκονταν στην μονή, προεξάρχοντος του ηγούμενου Γαβριήλ και, όπως λένε μερικοί, με τη σύμφωνη γνώμη της Χαρίκλειας Δασκαλάκη, η οποία συμμετείχε στα συμβούλια, αποφάσισαν να αντιταχθούν στην επίθεση του Μουσταφά Πασά μέχρις εσχάτων. Την 8η Νοεμβρίου ο Μουσταφάς μετέφερε από το Ρέθυμνο πυροβόλο μεγάλης ολκής, για να καταρρίψει τη σιδερένια πύλη της μονής. Άρχισε ο κανονιοβολισμός.Η Χαρίκλεια Δασκαλάκη, κλεισμένη σε ένα κελί με το γιο της Κωνσταντίνο και άλλους πολεμιστές, πολεμούσε ακατάβλητη και εμψύχωνε με το θάρρος της τους άλλους. Τρεις φορές έτρεξε και αναστήλωσε τη σημαία του οπλαρχηγού γιου της, την οποία κατέρριπταν ο σφαίρες του εχθρού. Τέλος, την τέταρτη φορά, αφού έσπασε το κοντάρι, δίπλωσε τη σημαία, τη φίλησε και την έκρυψε στην αγκάλη της. Ενώ η ηρωίδα πυροβολούσε αδιάκοπα τους εχθρούς, ξαφνικά εχθρική σφαίρα πληγώνει το γιο της. «Για τόσο μικρό πράγμα!», του λέει η Χαρίκλεια. Η φωνή της μητέρας δίνει δύναμη και ζωή στο γιο της. Σηκώνεται, παίρνει το όπλο του και αρχίζει πάλι να πυροβολεί. Τα φυσίγγιά τους εξαντλούνται. Η Δασκαλάκη, με απίστευτη ψυχραιμία και θάρρος, ανοίγει την πόρτα του κελιού, τρέχει κάτω από χαλάζι σφαιρών προς το πτώμα Τούρκου στρατιώτη. Παίρνει τα φυσίγγιά του και επανέρχεται. Από τους 950 πολιορκημένους στη Μονή γύρω στους 100 μόνο σώθηκαν. Η ηρωίδα Δασκαλάκη σώθηκε και επέζησε. Ενώ συνελήφθη μαζί με το γιο της, ο οποίος φονεύθηκε από τους Τούρκους,η Χαρίκλεια κατόρθωσε να διαφύγει. Μετά την επανάσταση εμφανίστηκε στην Αθήνα, έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για την πολιορκία του Αρκαδίου και την αυτοθυσία των πολιορκημένων.
Γυναίκες του Μεσολογγίου
Υπέστησαν τον φοβερό λιμό της πόλης και, στην απόφαση για την ηρωική έξοδο, αποφάσισαν να θυσιαστούν μαζί με τους άντρες πολεμιστές. Κάποιες ντύθηκαν με αντρικά ρούχα και πέθαναν πολεμώντας, ενώ άλλες αιχμαλωτίστηκαν από τους πολιορκητές. Η ηρωική στάση των γυναικών του Μεσολογγίου αποτυπώθηκε λογοτεχνικά, μεταξύ άλλων, και στο ποιητικό σύνθεμα του Διονυσίου Σολομού, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι
Χάιδω
Ανατίναξε με πυρίτιδα τα τείχη στα Βίλλια και πολέμησε με ακατανίκητο θάρρος στη Μονή της Αγίας Σεβαστής.
Μόσχω
Η μάνα της, που αγωνίστηκε στο πλευρό του άντρα της, συντρίβοντας τους Τούρκους στις βραχώδεις πλαγιές του Σουλίου.
Δέσπω
Πολέμησε για να μην πέσει στα χέρια των μωαμεθανών και γκρεμίστηκε από το βράχο με τις κόρες, τις νύφες και τα εγγόνια της.
Ανδρονίκη
Η Ανδρονίκη εντάχθηκε με πάθος στο κίνημα, ωθούμενη από μια άσβεστη επιθυμία για εκδίκηση και μια εξ ίσου δυνατή αγάπη για την ανεξαρτησία της πατρίδας της.Από το 1821 η Ανδρονίκη ενώθηκε με τους Μανιάτες που ο Κολοκοτρώνης, καταδικασμένος σε θάνατο και πρόσφυγας στα Ιόνια νησιά, κάλεσε κοντά του, όταν αποβιβάστηκε στην Καρδαμύλη στις 18 Ιανουαρίου.Πήρε μέρος στην πρώτη τακτική μάχη που δόθηκε στο Μοριά, όταν ο Κολοκοτρώνης επιτέθηκε στους κατοίκους του Φαναρίου και της Καρύταινας, που είχαν πάρει το μέρος των Τούρκων, στις όχθες του Ρουφιά. Πήρε μέρος στη μάχη του Βαλτετσίου στις 17 Μαΐου, όπου ο Μουσταφά Μπέης ετράπη σε άτακτη φυγή.Διακρίθηκε ιδιαίτερα στην πολιορκία της Τριπολιτσάς.Στη διάρκεια μιας ναυμαχίας, κάτω από τις διαταγές του Ναυάρχου Μιαούλη, είδε τα τουρκικά πλοία να τρέπονται σε φυγή, ύστερα από μάχη πέντε ωρών και να καταφεύγουν σε ένα λιμάνι της Ζακύνθου.Ωστόσο, πάνω σε ένα τούρκικο πλοίο αναγνώρισε το γιο της, που οδηγούσε την οθωμανική μοίρα διασχίζοντας τον κόλπο της Πάτρας.Εκείνη τη μέρα ένιωσε τόσο μεγάλη ντροπή που όρμησε σαν λυσσασμένη στη μάχη, γυρεύοντας τη λύτρωση στο θάνατο. Ήταν ο πόνος της μάνας απ’ το γιο της ο οποίος πρόδωσε και πολεμούσε τα αδέρφια του.Μετά τη βρίσκουμε ανάμεσα στους τέσσερις χιλιάδες πολεμιστές του Κολοκοτρώνη, όταν διορίστηκε αρχιστράτηγος του Μοριά.Μετά την απόβαση του Ιμπραήμ στα μεσσηνιακά παράλια και τις καταστροφές που προξένησε σε Κορώνη, Πάτρα, Ναυαρίνο, Άργος, Τριπολιτσά και Μεσσηνία, η Ανδρονίκη αναγκάστηκε να κρυφτεί στο εσωτερικό της Μάνης, για να μην πέσει στα χέρια των Αράβων. Ωστόσο, δε σκέφθηκε ούτε στιγμή να ξεκουραστεί.Την ξαναβρίσκουμε στις εκστρατείες του 1825 και του 1826, στη μάχη των στενών της Βέργας, όπου ο Ιμπραήμ κατατροπώθηκε από τους Μανιάτες.Τον Ιούλιο του 1826 εντάχθηκε στον τακτικό στρατό του Φαβιέρου και πήρε μέρος στη μάχη στο Χαϊδάρι. Εκεί πληγώθηκε σοβαρά, αλλά σώθηκε χάρις στο θάρρος ενός Γάλλου φιλέλληνα στρατιώτη και κατάφερε να ξεφύγει από τους απάνθρωπους στρατιώτες του Κιουταχή.Πάλεψε πολλούς μήνες, αλλά η γερή κράση της τη βοήθησε να σωθεί, έκτοτε δεν ξαναβρήκε δυνάμεις για να συνεχίσει τον αγώνα.Τον Αύγουστο του 1827 επέστρεψε στη Μάνη. Ήθελε να ξαναδεί το σπίτι της στο Οίτυλο.Εκεί, η μοίρα έμελλε να παίξει το παιχνίδι της συνάντησης μάνας και γιου, του αλλοθρησκευμένου Νικόλα Στάρκου. Αυτός ο τρομερός πειρατής του Αιγίου είχε επιθυμήσει το σπίτι που γεννήθηκε.Και να, στο κατώφλι του σπιτιού τους συναντιούνται μάνα και γιος. Και τότε η μάνα Ανδρονίκη έριξε κατάρα στο γιο της: «Να μη σε ξαναδούν τα μάτια μου»!Και τώρα που τίποτα πια δεν την κρατούσε στη γη των προγόνων της, η Ανδρονίκη θα συνέχιζε τον αγώνα, ώσπου η Ελλάδα να κατακτήσει την ελευθερία της.
ΚΟΜΙΤΑΤΑ
Τα φιλελληνικά κομιτάτα πού μέσα σ’ αυτά έπαιζαν σημαντικό ρόλο οι γυναίκες , άρχισαν να οργανώνουν εορτές και συγκεντρώσεις με σκοπό να διαφωτίσουν τον κόσμο πάνω στο ελληνικό ζήτημα. Διοργάνωναν ομιλίες όπου συνηγορούσαν για την Ελλάδα οι φλογερώτεροι φιλέλληνες και φιλελληνίδες .Έγραφαν στις εφημερίδες τους άρθρα πύρινα , υμνούσαν τον ηρωισμό των Ελλήνων ή διεκτραγωδούσαν την δεινή τους κατάσταση. Έκαναν εράνους πλατείς , μάζευαν χρήματα , τρόφιμα , ρούχα και τάστελλαν στην Ελλάδα. Μέλη των κομιτάτων έτρεχαν στα μακρινά σκλαβοπάζαρα της Μ. Ασίας και της Αφρικής για να εξαγοράσουν Ελληνίδες και Ελληνόπουλα που είχαν κατά την αιχμαλωσία τους πουληθεί απ’τους Τούρκους σαν σκλάβοι. Υιοθετούσαν ορφανά Ελληνόπουλα.Στην Ελληνική Επανάσταση η γυναίκα από όλες τις περιοχές του ελληνικού χώρου είναι παρούσα, η συνεισφορά της αξιοσημείωτη και ο ρόλος της σημαντικός στην υποβοήθηση των επιχειρήσεων. Ηπειρώτισσες, Ρουμελιώτισσες, Μοραϊτισσες, Μανιάτισσες, Μακεδονίτισσες, Κρητικές, νησιώτισσες από τα Ψαρά, την Ύδρα, τις Σπέτσες, την Κάσο, τα Δωδεκάνησα και από όλη την Ελλάδα ανέλαβαν έναν δυναμικό ρόλο με θάρρος και συμμετείχαν στις πολεμικές επιχειρήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δεν επιτρέπονται νέα σχόλια.