Από το γήπεδο στην αγχόνη

Μια από τις αγνωστες-κακώς-στους πολλούς ιστορἰα είναι του πολιτιστικού συλλόγου με την ονομασία “Πόντος” του κολλεγίου “Ανατόλια” Μερζιφούντας.Το κολλέγιο “Ανατόλια”, ιδρύθηκε το 1882 στην πόλη Μερζιφούντα της Μικράς Ασίας από τον Αμερικανό Ιεραπόστολο Τσαρλς Τρέισι. Το σχολείο λειτουργούσε ως κέντρο μάθησης κυρίως για Αρμένιους και Έλληνες.Το 1892, το κολλέγιο κάηκε από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια πογκρόμ εναντίων των Χριστιανών.Το 1903, απόφοιτοι αλλά και σπουδαστές του κολλεγίου, ίδρυσαν τον αθλητικό και πολιτιστικό σύλλογο με την ονομασία ''Πόντος''. Στη διοίκηση του συλλόγου συμμετείχαν και καθηγητές του κολλεγίου και οι δραστηριότητές του ήταν αθλητικές, καλλιτεχνικές και επιμορφωτικές.Τα μέλη του δημιούργησαν βιβλιοθήκη, ποδοσφαιρική ομάδα, ανέβαζαν θεατρικές παραστάσεις και από το 1910 εξέδιδε και περιοδικό με τον τίτλο “φιλολογικόν, επιστημονικόν και παιδαγωγικόν”. Στο έμβλημα του συλλόγου απεικονίζονταν μια μπάλα (αθλητισμός), μια κουκουβάγια (πνεύμα) και μια λύρα (μουσική), που αντιπροσώπευαν την τριπλή δράση του συλλόγου.

Σημαντικό μέλος και αθλητής του Συλλόγου ήταν ο Συμεών Ανανιάδης.Ο Ανανιάδης γεννήθηκε στη Σαμψούντα, εισήχθη στο ''Ανατόλια'' το 1919, και ήταν πολύ καλός αθλητής του στίβου. Όπως γράφει ο συμμαθητής και φίλος του Ευθύμιος Κουζινός(Couzinos E., Twenty three years in Asia Minor [1899-1922], New York, Vantage Press 1969), το 1920 έβλεπε το μέλλον του ρόδινο:

«Είχαμε επιβιώσει από σφαγές τα προηγοὐμενα τέσσερα χρόνια και είχε βάλει τρεις στόχους, να πιάσει και εάν είναι δυνατόν να "σπάσει" το παγκόσμιο ρεκόρ στα 100 μέτρα, να φοιτήσει στην αμερικανική ιατρική σχολή στη Βηρυτό και να συνεχίσει σπουδές στη Βιέννη και να παντρευτεί μια όμορφη συμπατριώτισσά του η οποία φοιτούσε στο αμερικανικό Λύκειο. Μάλιστα κάθε Σάββατο δεν έχανε την ευκαιρία να συμμετέχει στις συνεδριάσεις του "Πόντος", όπου εκεί την έβλεπε ο Συμεών.

Στις 12 Φεβρουαρίου 1921 οι Τούρκοι περικύκλωσαν το «Ανατόλια». Αρχικά έψαχναν για όπλα και εκρηκτικά και στη συνέχεια, αφού δεν βρήκαν τίποτα, κατευθύνθηκαν στο γραφείο του προέδρου του Κολεγίου Τζ. Γουάιτ. Εκεί οι Τούρκοι είδαν δύο χάρτες που απεικόνιζαν την περιοχή του Πόντου, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Η εύρεση των χαρτών οδήγησε τους Τούρκους να ζητήσουν να δουν τη βιβλιοθήκη του συλλόγου «Πόντος». Στη βιβλιοθήκη υπήρχαν εκατοντάδες βιβλία στην ελληνική και ειδικότερα στην αρχαιοελληνική γλώσσα, έργα κλασικών συγγραφέων τυπωμένα τα περισσότερα στην Αθήνα. Ανάμεσά τους βρήκαν και ένα σημειωματάριο με τις δραστηριότητες του Συλλόγου, το οποίο θεωρήθηκε «επαναστατικό».Η φωτογραφία του ποδοσφαιρικού τμήματος του Συλλόγου ερέθισε ακόμη περισσότερο τους Τούρκους. Οι αθλητές της ποδοσφαιρικής ομάδας ''Πόντος'' είχαν άσπρες και μπλε οριζόντιες ρίγες και το γράμμα «Π» στο στήθος.Το βράδυ της ίδιας μέρας ο Συμεών Ανανιάδης, ο οποίος ήταν παρών κατά τη διάρκεια της εφόδου των κεμαλικών στη βιβλιοθήκη του Συλλόγου, μίλησε με τον Κουζινό, λέγοντάς του πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα. Όπως είπε ο Ανανιάδης, ''αυτό είναι το τέλος. Και ήταν ! Όλα αυτά οι τοὐρκοι τα θεώρησαν ενοχοποιητικά στοιχεία.Αρχίζουν τις συλλήψεις.Ανάμεσα σε εργοστασιάρχες, εκδότες, εμπόρους, δικηγόρους συνελήφθησαν και τα υπόλοιπα 125 μέλη (μαθητές-αθλητές) του συλλόγου “Πόντος” Οι 125 δεν έμαθε ποτέ κανείς τι απέγιναν. Κάποιες μαρτυρίες πάντως θέλουν να έχουν εκτελεστεί δια τουφεκισμού και να έχουν ταφεί σε ομαδικούς τάφους.Πρώτοι συλλαμβάνονται 2 αθλητές και μαθητές. Ο τερματοφύλακας της ομάδας ποδοσφαίρου Αναστάσιος Παυλίδης και ο δρομέας Συμεών Ανανιάδης. Μαζί τους συνελήφθησαν και έξι καθηγητές του κολλεγίου. Οδηγήθηκαν στις φυλακές της Αμάσειας όπου και βασανίστηκαν για 4 μήνες.Καταδικάστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες σε θάνατο και τον Ιούνιο του 1921.Κοιτάζοντας την μοναδική φωτογραφία της ομάδας που απέμεινε, αναλογίζεσαι αν τελικά αυτά τα παλικάρια πήγαν στην κρεμάλα από μία παρανόηση για την φανέλα που φορούσαν ή τελικά ήταν αυτό που ήθελαν από την αρχή. Όχι να παίζουν φορώντας την ελληνική σημαία αλλά να εκτελεστούν με αφορμή αυτό το πανέξυπνο πατριωτικό εύρημα για εκείνη την εποχή. Βλέπεις και εκείνο το «Π» να είναι καρφωμένο κατάστηθα στην φανέλα τους και αναρωτιέσαι αν τελικά οι Τραντέλληνες το έβαλαν για να λέει «Πόντος» ή αποδεικνύοντας την ευφυΐα τους, έβαλαν πάνω στην γαλανόλευκη ένα μήνυμα που δεν πήραν ούτε στον τάφο τους: ''Πάντα Έλληνες''

Ο Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος ''Πόντος'' Μερζιφούντας αποτέλεσε ένα θεσμικό δημιούργημα των Ελλήνων που συνέβαλε αποφασιστικά στην πνευματική, πολιτισμική, αθλητική και κοινωνική ανύψωση. Η συμβολή του Συλλόγου είναι τεράστια και αποτελεί πραγματικά μια εξαιρετική στιγμή όταν Έλληνες που ζουν σε όλο τον κόσμο τιμούν τα μέλη του, θύματα της Γενοκτονίας. Τον Δεκέμβριο του 2008 η ποντιακή αδελφότητα Αδελαΐδας Αυστραλίας και η ποδοσφαιρική του ομάδα ''Ποντιακοί Αετοί'' διοργάνωσαν αγώνα με επίλεκτους ποδοσφαιριστές της Μελβούρνης, προς τιμήν των θυμάτων του Συλλόγου. Η ομάδα των Ποντιακών Αετών φόρεσε πιστά αντίγραφα της στολής του συλλόγου «Πόντος». Αντίστοιχο ποδοσφαιρικό παιχνίδι έγινε στις 12 Μαΐου 2009, με αντίπαλους τους παλαίμαχους διεθνείς ποδοσφαιριστές του Πανελληνίου Συνδέσμου Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών και τους παλαίμαχους της Καβάλας. Τον Μάιο του 2013 υπήρξε αγώνας μεταξύ της Εθνικής Ελλάδος του 2004 που έπαιξε στο EURO και με παλαίμαχους Πόντιους ποδοσφαιριστές. Μάλιστα οι τελευταίοι φορούσαν τις φανέλες του Πόντου Μερζιφούντας. Στο α' ημίχρονο την γαλανόλευκη και μετά την πορτοκαλί.

Από το βιβλίο του Θεοφάνη Μαλκίδη ''Ο Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος ''Πόντος'' Μερζιφούντας - Από το γήπεδο στην αγχόνη.