Μικρασιατική καταστροφή!… Γνωρίζουμε όλοι πως στο τέλος του Αυγούστου 1922 σημειώθηκε στη Σμύρνη η οργανωμένη αντεπίθεση των Τούρκων, η οποία θα τους φέρει στην τραγική πόλη. Είναι τόσο γνωστά τα όσα διαδραματίστηκαν εκεί το Σεπτέμβριο του έτους εκείνου και που άφησαν την τόσο πικρή γεύση στην εθνική ελληνική ιστορία. Αλλά και πόσο πρεβεζάνικη αυτή η χρονιά! Η Πρέβεζα που θεωρήθηκε μικρογραφία της Σμύρνης, όπως την περιγράφει ο Παναγιώτης Κουνάδης στο βιβλίο του «Ο αινιγματικός κος Μίνως – Από τη φιλαρμονική της Πρέβεζας στην κορυφή της ελληνικής δισκογραφίας» (Κουνάδης, 2007, σελ. 28-29), έζησε εκείνο το Σεπτέμβρη τις δικές της στιγμές φρίκης με εκπληκτικές αναπαραστάσεις πανικού και σκηνές αλλοφροσύνης. Και αυτά μέσα από τις δικές της εσωτερικές πολιτικές διαμάχες μεταξύ Βενιζελικών και Βασιλικών.Όπως περιγράφει ο άλλοτε δήμαρχος της πόλης Ι.Μ. Ρέντζος (1868-1933) στην εγγραφή της 16ης Σεπτεμβρίου 1922, η πυρκαγιά και η σφαγή της Σμύρνης μοιάζουν να βιώνονται στην Πρέβεζα σαν γεγονότα που εξελίσσονται μέσα στην πόλη αυτή. Όλα όσα κατέγραψε η Ιστορία από τότε, για τη Σμύρνη, χάρη στις μαρτυρίες των ανθρώπων που κατάφεραν να ξεφύγουν από την τραγική αυτή πόλη και να επιβιώσουν, ζωντάνεψαν σε σχεδόν «πραγματικό χρόνο» σαν γεγονότα της Πρέβεζας! Υπήρξε ένα δραματικό κοινωνικό γεγονός που συμπληρώνεται συγκλονιστικά με τις πρώτες αφίξεις προσφύγων, στην Πρέβεζα.Διαβάζουμε από το Ημερολόγιο του Ρέντζου:
16 Σεπτεμβρίου 1922 – Παρασκευή
Σήμερον περί την μεσημβρίαν διεδόθη παρά επιτηδείων ανθρώπων ότι ο Φρούραρχος δήθεν θα έβαζεν σφαγήν και ότι την πόλιν ήθελεν κάμη παρανάλωμα του πυρός.
Ω! Τι τρόμος και τι φόβος κατέλαβεν τους ανθρώπους, όταν εσήμανεν ο κώδων του Αγίου Χαραλάμπους και καλούσεν τον λαόν εις γενικήν συνάθροισιν.
Οποίος πανικός, όταν αστραπιαίως διεδόθη [ότι] η πυρκαϊά και η σφαγή λυμαίνονται την χώραν!Άλλοι έτρεχαν να κλείσουν τα καταστήματά τους!Άλλοι έσπευδαν να κλεισθούν εις τας οικίας των! Άλλοι έτρεχαν εις τα σχολεία, όταν ο πανικός είχε φθάσει εις το ζενίθ!Φωναί, πυροβολισμοί και αλαλαγμοί έφεραν τον κόσμον άνω-κάτω!Όταν, μετά παρέλευσιν δύο ωρών, εγνώσθη πλέον, ότι όλαι αι διαδόσεις ήσαν ψευδείς και ότι σκοπίμως ετέθησαν εις κυκλοφορίαν.
16 Σεπτεμβρίου 1922 – Παρασκευή
Σήμερον περί την μεσημβρίαν διεδόθη παρά επιτηδείων ανθρώπων ότι ο Φρούραρχος δήθεν θα έβαζεν σφαγήν και ότι την πόλιν ήθελεν κάμη παρανάλωμα του πυρός.
Ω! Τι τρόμος και τι φόβος κατέλαβεν τους ανθρώπους, όταν εσήμανεν ο κώδων του Αγίου Χαραλάμπους και καλούσεν τον λαόν εις γενικήν συνάθροισιν.
Οποίος πανικός, όταν αστραπιαίως διεδόθη [ότι] η πυρκαϊά και η σφαγή λυμαίνονται την χώραν!Άλλοι έτρεχαν να κλείσουν τα καταστήματά τους!Άλλοι έσπευδαν να κλεισθούν εις τας οικίας των! Άλλοι έτρεχαν εις τα σχολεία, όταν ο πανικός είχε φθάσει εις το ζενίθ!Φωναί, πυροβολισμοί και αλαλαγμοί έφεραν τον κόσμον άνω-κάτω!Όταν, μετά παρέλευσιν δύο ωρών, εγνώσθη πλέον, ότι όλαι αι διαδόσεις ήσαν ψευδείς και ότι σκοπίμως ετέθησαν εις κυκλοφορίαν.
Ω! Τι τρόμος και τι φόβος κατέλαβεν τους ανθρώπους, όταν εσήμανεν ο κώδων του Αγίου Χαραλάμπους και καλούσεν τον λαόν εις γενικήν συνάθροισιν.
Οποίος πανικός, όταν αστραπιαίως διεδόθη [ότι] η πυρκαϊά και η σφαγή λυμαίνονται την χώραν!Άλλοι έτρεχαν να κλείσουν τα καταστήματά τους!Άλλοι έσπευδαν να κλεισθούν εις τας οικίας των! Άλλοι έτρεχαν εις τα σχολεία, όταν ο πανικός είχε φθάσει εις το ζενίθ!Φωναί, πυροβολισμοί και αλαλαγμοί έφεραν τον κόσμον άνω-κάτω!Όταν, μετά παρέλευσιν δύο ωρών, εγνώσθη πλέον, ότι όλαι αι διαδόσεις ήσαν ψευδείς και ότι σκοπίμως ετέθησαν εις κυκλοφορίαν.
