Μάρκος Ντάρας - Ο μέγιστος των κλεφταρματωλών

 Την σκυτάλη της κλεφτουργιάς και των αρματωλών, μετά τον ηρωικό θάνατο του Σουλιμιώτη, την κράτησαν ψηλά οι Τριφύλιοι οπλαρχηγοί Μάρκος Ντάρας και Μήτρος Πυθαμούντας για μια εικοσαετία (1720-1740). Ο πρώτος μάλιστα, όπως θα φανή και στην συνέχεια, υπήρξεν ασυναγώνιστος. Κοντά τους στάθηκαν, ο Γιάννης Μαντάς και ο Δήμος Κολοκοτρώνης. Καρυτινοί και οι δυό τους και άλλοι, Πελοποννήσιοι.Ο Μάρκος Ντάρας, γεννήθηκε στο Τριφυλιακό χωριό Ψάρι, πού και αυτό ανήκει στο σύμπλεγμα των Σουλιμοχωριών, στις 12 Δεκεμβρίου τού 1700. ‘Έδρασε υστέρα από είκοσι χρόνια και για μια εικοσαετία και πλέον (1720- 1745). Είχε πάντα δική του δύναμι από διαλεχτά παλληκάρια. Και δική του σημαία, πού σα σύμβολό της, είχε τον ΑηΓιώργη και την επιγραφή: «Προστάτης των Χριστιανών Πελοποννήσου, άσπονδος εχθρός και διώκτης των Τούρκων και Αλβανών». Ο Αθανάσιος Γρηγοριάδης, πού τον σκιαγραφεί στο γνωστό του βιβλίο, «Ιστορικές Αλήθειες», στην σελίδα 20, γράφει για τον Μάρκο Ντάρα: «Ο Ντάρας ήτο ανήρ υψηλός, ωραίος, μελαχροινός, έχων μακράν και μέλαναν γενειάδα και μύστακα επιμήκη». Σωστός θεός του πολέμου. Καί συμπληρώνει: «Πάντοτε εφόρει λαμπράν χρυσοποίκιλτον έκ μέλανος βελούδου ενδυμασίαν έφερεν δε πανοπλίαν κεχρυσωμένην». Έμοιαζε ούτε λίγο, ούτε πολύ και κατά τις περιγραφές μα και κατά την περιφρονημένη παράδοσι σά τον Άχιλλέα.Ο Μάρκος Ντάρας, υπήρξε μοναδικός κλεφτοκαπετάνιος στα προεπαναστατικά χρόνια. «Υπήρξεν αναμφισβήτητα μεγάλη μορφή ο Μάρκος Ντάρας. Ο πρώτος των κλεφτών. Της Τουρκιάς ο τρόμος. Αν ζουσε, στούς επαναστατικούς χρόνους, θάταν ίσος απέναντι στούς γνωστούς ήρωες. Κι’ ίσως νά μην είναι άστοχος ο λόγος, αν ειπωθή πως θα επισκίαζε πολλούς. Γιατί, κι’ αυτός ακόμα ο Γέρος του Μόρια, σαν ρωτιέται από τον Τερτσέτη, να εξηγήση τους λόγους της επιρροής του στην Πελοπόννησο, αραδιάζει κοντά σ’ άλλους λόγους κι αυτόν: «Οι ανδρειότεροι της Πελοποννήσου δεν εζούσαν πλέον». Κι’ ακόμα, κάτι πιο βαρύ κι ολότελα αληθινό, πώς: «Αν εζούσαν οι παλαιοί, ηθέλαμεν κυριεύσει μ’ ευκολίαν την Πελοπόννησον τον πρώτο χρόνο». Καί είχε ύπ’ οψι του, ο θρυλικός Γέρος, τον Μάρκο Ντάρα, και τάλλα πρωτοπαλλήκαρα της Αρκαδιάς-Τριφυλίας, όταν έλεγε αυτά τα βαρεία λόγια, πού τα πίστευε, γιατί του ήταν γνωστή, η ανδρεία τους, η τόλμη τους η όλη τους δράσι»Έδρασε πραγματικά ο Μάρκος Ντάρας, σ’ όλο τον Μοριά. Η φήμη των αγώνων του, εναντίον των Τούρκων είχε ξεπεράσει τα όρια του Μοριά και τα μεγάλα του μυθικά, θα έλεγε κανένας, κατορθώματα, «είχον φθάσει εις τας ακοάς και του τότε Σουλτάνου».Και η παληκαριά του, που του έδινε ζηλευτή γιά τους καιρούς εκείνους περηφάνεια, φαίνεται και από μιά του επιστολή, που ο ίδιος έγραψε στον Τούρκο αρχιπασά του Μοριά, ύστερα από την εκδίκησι που πήρε, για τους αδικοσκοτωμένους με προδοσία, οπλαρχηγούς: Πιθυμούντα, Κολοκοτρώνη, Μαντά και Περιβόλο, οι οποίοι εδολοφονήθησαν μ’ ενέδρα του προδότη Βούλγαρου Τσέλιου Κριστέβα. Όταν λοιπόν ο Μάρκος Ντάρας εξόντωσε τον Κριστέβα και τους Τουρκαλβανούς του έγραψε:

«Σουλεϊμάν Πασά- Βαλή του Μωρέως

Σου γράφω πως εγώ έπιασα και έσφαξα τον άτιμο προδότην Βούλγαρον Τσέλιον Κριστέβαν και τούς στρατιώτας σου Αρβανίτας. Να μάθης το λοιπόν πώς και σύ και λοιποί ομόθρησκοί σου Μπέηδες και Αγάδες του Μωρέως να σταματήσετε πλιά γιά να μας κυνηγάτε, και να μας σκοτώνετε, γιατί αλλοιώς να καρτερήτε όλοι θάνατο τέτοιον πώς τον άτιμον προδότην Κριστέβαν και τους Αρβανίτες σου. Άκουσε όλα αυτά που σήμερον σου γράφω, γιατί ύστερα και εσύ και οι Μπέηδες και Αγάδες σου Τούρκοι και Αρβανίτες θα μετανοιώσετε. Είναι η ώρα έως 3 μετά το μεσημέρι και εγώ με τα παλληκάρια μου φεύγω από εδώ και πηγαίνω να κάμω λημέρι σε κανένα άλλο μέρος του Μωρία. Από το χωριό Αχλαδόκαμπο στις 20 του μηνός Ιουλίου του 1740. 

Ο άσπονδος εχθρός σου και των λοιπών Αγάδων. Μάρκος Ντάρας. Αρκαδινός αρματωλός»

Μονάχα ένας ατρόμητος οπλαρχηγός, που έμοιαζε με αητό των βουνών, μπορούσε και τολμούσε να γράψη, ανήμερα στη γιορτή του αγίου και προφήτη των βουνών, ένα τέτοιο γράμμα προς τον καταχτητήν. Ένα γράμμα γεμάτο θάρρος και δύναμι, τόλμη και ανδρεία, που έδειχνε τον Ντάρα να ελέγχη τα πράγματα με τον κλεφτοπόλεμό του, περισσότερο από τους Τούρκους.

Η Τριφυλία

Αργότερα ο Ντάρας κυνηγημένος από παντού και τραυματίας με τραύμα στο αριστερό του πόδι,μετά από μάχη κατέφυγε τελικά στο Ίσάρη, όπου ένας πρακτικός γιατρός Τρουβέλης τ’όνομα του, θεράπευε σε μια σπηλιά ανάμεσα στα Στάλα και Ντερμπούνι. Ένας παραγυιός του, ο Γιόγκας τελικά τον πρόδωσε στους Πιγλήδες μπέηδες του Λεονταρίου κι ένα βράδυ στις 20 Ιουνίου 1745 σκότωσε τον πρωτοκλέφτη στον ύπνο του κι έφερε το κεφάλι του στο Λεοντάρι όπου κρεμάστηκε πιστομένο (ταριχευμένο) για πολλούς μήνες στο πλατάνι που βρίσκονταν εκεί που ήσαν τα παλιά χασάπικα (στα πηγαδάκια πάνω από το σπίτι του Καίσαρη).Στις 24 Ιουνίου καταφθάνει στην Τριπολιτσά ο απεσταλμένος του Σουλτάνου, Καραμάν Πασάς, με φιρμάνι του Σουλτάνου όπου ζητούσε από τον Ντάρα να τον πάρει στην φρουρά του στο παλάτι, ή δυνοντάς του ότι ζητούσε φθάνει να ησύχαζε. Φυσικά ήταν αργά και το μόνο που έκανε ήταν να πάρει το ταριχευμένο κεφάλι του Ντάρα και το πήγε στον Σουλτάνο.Το κεφάλι του το έστησαν σε μία πύλη του ανακτόρου του Σουλτάνου ως ένδειξη θριάμβου της Σουλτανικής κυριαρχίας.Τον Αλβανό Γιόγκα τον συνέλαβε ο ονομαστός Αναγνώστης Ριπεσιώτης και κατακρεουργήθει ανηλεώς στις 10 Μαρτίου 1746 στο Καμάρι της Τριπολιτσάς ή στο Ίσαρι.Η ανδρεία,η τόλμη και η ορμητικότητα του Ντάρα στις μάχες,η πολεμική σκέψη του, η επιδεξιότητα του στην σκοποβολή και πολλά άλλα είναι ορισμένα απο τα χαρακτηριστικά του ήρωα αυτού.Μάλλον ήταν ο επιφανέστατος αρματωλός όλων των κλεφτών και αρματολών της Πελοποννήσου εφάμιλλος του Θ. Κολοκοτρώνη σύμφωνα με τον στρατηγό του 1821 Αθανάσιο Γρηγοριάδη: “Ο Μάρκος Ντάρας απο την Αρκαδιά, όπου ήταν ξακουσμένος εις όλο το Μωριά είχε παληκάρια διαλεχτά όλο Ντρέδας Αρκαδινούς που πολεμούσανε σαν τα λεοντάρια τα δυνατά.Ο Ντάρας ήταν παλληκάρι ξακουστό περήφανος αρματωλός μέρα νύχτα έκανε πόλεμο δυνατό με Τούρκους και Τουρκαλβανους τους νικούσε και τους έσφαζε σαν τα τραγιά.Όταν ο Ντάρας διαβαίνει εκεί βογγούν οι κάμποι και τα βουνά. 

Πηγές:

Αθανάσιου Γρηγοριάδη, ''Ιστορικαί Αλήθειαι''
Θεόδωρου Κατριβάνου “Η Ιστορία του Λεονταρίου-1968”

Στάθη Παρασκευόπουλου (ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ). — Κεφ. Στ’ Κλεφτών κι’ αρματωλών συνέχεια -Μαρκος Ντάρας «ΠΑΤΡΙΣ» Πύργου 24-2-71/25996